YATIRIM KURULUÅžLARININ KURULUÅž VE FAALÄ°YET ESASLARI HAKKINDA TEBLÄ°Äž
(III-39.1)
(17/12/2013 tarih ve 28854 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
TebliÄŸ deÄŸiÅŸikliklerine iliÅŸkin liste:
1- 14/1/2016 tarihli ve 29593 sayılı Resmi Gazete’de Yatırım KuruluÅŸlarının KuruluÅŸ ve Faaliyet Esasları Hakkında TebliÄŸ III-39.1’de DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair TebliÄŸ (III-39.1.a) yayımlanmıştır.
BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu TebliÄŸin amacı, yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetleri sunacak yatırım kuruluÅŸlarının kuruluÅŸuna, kurucu, ortak ve personeline, faaliyete geçmesine, yükümlülüklerine, merkez dışı örgütlerine, dışarıdan hizmet alımına, faaliyetlerine, faaliyetlerinin durdurulmasına ve teminatlarına iliÅŸkin ilke ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu TebliÄŸ, yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetleri sunacak yatırım kuruluÅŸlarının kuruluÅŸuna, faaliyete geçmesine, faaliyetlerine ve faaliyetlerinin durdurulmasına iliÅŸkin ilke ve esasları düzenler.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Tebliğ, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 96, 97 ve 98 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4 –
(1) Bu TebliÄŸde geçen;
a) Aracı Kurum: Kanunun 37 nci maddesinin birinci fıkrasındaki yatırım hizmet ve faaliyetlerinden (a), (b), (c), (e) ve (f) bentlerinde yer alanları münhasıran yapmak üzere Kurul tarafından yetkilendirilen yatırım kuruluÅŸunu,
b) Banka: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan mevduat ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını,
c) Birlik: Türkiye Sermaye Piyasaları BirliÄŸini,
ç) Borsa: Anonim ÅŸirket ÅŸeklinde kurulan, sermaye piyasası araçları, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taÅŸların ve Kurulca uygun görülen diÄŸer sözleÅŸmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet ÅŸartları altında kolay ve güvenli bir ÅŸekilde alınıp satılabilmesini saÄŸlamak ve oluÅŸan fiyatları tespit ve ilân etmek üzere kendisi veya piyasa iÅŸleticisi tarafından iÅŸletilen ve/veya yönetilen, alım-satım emirlerini sonuçlandıracak ÅŸekilde bir araya getiren veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaÅŸtıran, Kanuna uygun olarak yetkilendirilen ve düzenli faaliyet gösteren sistemleri ve pazar yerlerini,
d) Dar yetkili aracı kurum: Kurulun yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin esaslar ile ilgili düzenlemeleri uyarınca emir iletimine aracılık ve/veya yatırım danışmanlığı faaliyetlerinden herhangi birini yürütecek olan aracı kurumu,
e) GeniÅŸ yetkili aracı kurum: Kurulun yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin esaslar ile ilgili düzenlemeleri uyarınca portföy aracılığı faaliyeti, genel saklama hizmeti ve/veya aracılık yüklenimi faaliyetinden herhangi birini yürütecek olan aracı kurumu,
f) Ä°hraç: Sermaye piyasası araçlarının ihraççılar tarafından çıkarılıp, halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışını,
g) Kanun: 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununu,
ÄŸ) Kısmi yetkili aracı kurum: Kurulun yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin esaslar ile ilgili düzenlemeleri uyarınca iÅŸlem aracılığı, en iyi gayret aracılığı faaliyeti, sınırlı saklama hizmeti ve/veya portföy yöneticiliÄŸi faaliyetinden herhangi birini yürütecek olan aracı kurumu,
h) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,
ı) MKK: Kanunun 81 inci maddesinde tanımlanan Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketini,
i) Önemli etkiye sahip ortak: Sermaye veya oy haklarının doÄŸrudan veya dolaylı olarak %10 veya daha fazlasını temsil eden paylar ile bu oranın altında olsa dahi yönetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren paylara sahip ortağı,
j) Özsermaye: Kurulun aracı kurumların sermayeleri ve sermaye yeterliliÄŸi ile ilgili düzenlemeleri uyarınca hesaplanan özsermayeyi,
k) Sermaye piyasası araçları: Menkul kıymetler ve türev araçlar ile yatırım sözleÅŸmeleri de dahil olmak üzere Kurulca bu kapsamda olduÄŸu belirlenen diÄŸer sermaye piyasası araçlarını,
l) Sermaye piyasası faaliyetleri: Sermaye piyasası kurumlarının Kanun kapsamındaki faaliyetleri, Kanun kapsamına giren yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile bunlara ek olarak sunulan yan hizmetleri,
m) SPL: Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Anonim Şirketini,
n) Takasbank: İstanbul Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketini,
o) TTK: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,
ö) Yan hizmetler: Kanunun 38 inci maddesinde sayılan hizmetleri,
p) Yatırım hizmetleri ve faaliyetleri: Kanunun 37 nci maddesinde sayılan hizmet ve faaliyetleri,
r) Yatırım kuruluÅŸu: Aracı kurumlar ile yatırım hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluÅŸ ve faaliyet esasları Kurulca belirlenen diÄŸer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları,
s) YTM: Kanunun 83 üncü maddesinde tanımlanan Yatırımcı Tazmin Merkezini
ifade eder.
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Aracı Kurumların Kuruluş Şartları ve İzni
Aracı kurumların kuruluş şartları
MADDE 5 –
(1) Aracı kurumların kuruluÅŸuna Kurulca izin verilebilmesi için;
a) Anonim ortaklık şeklinde kurulmaları,
b) Paylarının tamamının nama yazılı olması,
c) Paylarının nakit karşılığı çıkarılması,
ç) KuruluÅŸ sermayelerinin Kurulun sermaye yeterliliÄŸi ile ilgili düzenlemeleri uyarınca geniÅŸ yetkili aracı kurumlar için aranan asgari özsermaye tutarının altında olmamak kaydıyla Kurulca belirlenecek tutardan az olmaması,
d) Esas sözleÅŸmelerinin Kanun ve ilgili düzenlemelerde yer alan hükümlere uygun olması,
e) Kurucularının Kanunda ve ilgili düzenlemelerde belirtilen ÅŸartları haiz olması,
f) Ortaklık yapısının ÅŸeffaf ve açık olması
gerekir.
(2) 63 üncü madde uyarınca kurulacak aracı kurumların özsermayesi, gerçekleÅŸtirmek istedikleri hizmet ve faaliyetlere göre içinde yer alacakları aracı kurum grubu için Kurulun sermaye yeterliliÄŸi ile ilgili düzenlemeleri uyarınca aranan asgari özsermaye tutarından az olmamalıdır.
Kuruculara iliÅŸkin ÅŸartlar
MADDE 6 –
(1) Aracı kurumların kurucu ortaklarının;
a) Müflis olmaması, konkordato ilân etmiÅŸ olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiÅŸ olmaması,
b) Faaliyet izinlerinden biri Kurulca iptal edilmiÅŸ kuruluÅŸlarda, bu müeyyideyi gerektiren olayda sorumluluÄŸu bulunan kiÅŸilerden olmaması,
c) Kanunda yazılı suçlardan kesinleÅŸmiÅŸ mahkûmiyetinin bulunmaması,
ç) 14/1/1982 tarihli ve 35 sayılı Ödeme GüçlüÄŸü Ä°çinde Bulunan Bankerlerin Ä°ÅŸlemleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve eklerine göre kendileri veya ortağı olduÄŸu kuruluÅŸlar hakkında tasfiye kararı verilmemiÅŸ olması,
d) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiÅŸ olsa bile; kasten iÅŸlenen bir suçtan dolayı beÅŸ yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da devletin güvenliÄŸine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin iÅŸleyiÅŸine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüÅŸvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, biliÅŸim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya deÄŸiÅŸtirme, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması, suçtan kaynaklanan malvarlığı deÄŸerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından mahkûm olmaması,
e) Gerekli malî güç ve iÅŸin gerektirdiÄŸi dürüstlük ve itibara sahip bulunması
şarttır.
(2) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen ÅŸartlar, iflasın kaldırılmasına, kapatılmasına veya konkordato teklifinin tasdikine iliÅŸkin kararın, (b) bendinde yer alan ÅŸart ise buna iliÅŸkin kararın kesinleÅŸme tarihinden itibaren 10 yıl geçmesi hâlinde, birinci fıkranın uygulamasında dikkate alınmaz.
(3) Aracı kurumların tüzel kiÅŸi kurucu ortaklarının önemli etkiye sahip ortaklarının da birinci fıkrada yer alan ÅŸartları taşıması zorunludur.
(4) KuruluÅŸtan sonraki ortaklık yapısı deÄŸiÅŸikliklerinde aracı kurum ortağı olan gerçek ve tüzel kiÅŸiler ile aracı kurumların önemli etkiye sahip tüzel kiÅŸi ortaklarının önemli etkiye sahip ortakları için de bu maddede kurucu ortaklara iliÅŸkin öngörülen ÅŸartlar aranır.
(5) Aracı kurum kuruluşu ya da pay oranının artması sonucunu veren ortaklık yapısı değişikliği başvurularında ortakların ayrıca işlem yasaklı olmaması şartı aranır.
(6) Aracı kurumlar, ortaklarının bu maddede öngörülen durumlarında herhangi bir deÄŸiÅŸiklik olması halinde, keyfiyeti 3 iÅŸ günü içinde Kurula bildirir.
Ticaret unvanı ve işletme adı
MADDE 7 –
(1) Aracı kurumların ticaret unvanlarında yatırım hizmetleri ve faaliyetlerini göstermesi amacıyla "menkul deÄŸerler" veya "menkul kıymetler" ibarelerinden birinin yer alması ÅŸarttır. GeniÅŸ yetkili aracı kurumlar ise "yatırım menkul deÄŸerler" veya "yatırım menkul kıymetler" ibarelerini kullanabilir.
(2) Aracı kurumların işletme adı veya marka kullanmak istemeleri halinde Kuruldan izin almaları zorunludur. İşletme adı veya markanın aracı kurumun ticaret unvanı ile bağ kurulabilecek nitelikte olması gerekir.
(3) Aracı kurumların yazılı ve görsel basın-yayın organlarında yer alacak her türlü ilan ve reklamlar ile tüm yazışmalarında iÅŸletme adları ile birlikte ticaret unvanlarını kullanmaları ÅŸarttır.
(4) Aracı kurumların ticaret unvanları sadece yönetim çoÄŸunluÄŸunun deÄŸiÅŸmesine yol açacak ÅŸekilde pay sahipliÄŸinin deÄŸiÅŸmesi halinde pay sahipliÄŸindeki deÄŸiÅŸmeyi göstermek veya yasal zorunlulukları yerine getirmek amacıyla deÄŸiÅŸtirilebilir.
Aracı kurumların kuruluş işlemleri
MADDE 8 –
(1) Kurucular, kuruluÅŸ ÅŸartlarına uygun olarak hazırlayacakları esas sözleÅŸme ve 6 ncı maddede öngörülen koÅŸulları taşıdıklarını gösteren belgeler ile Kurula baÅŸvurur. KuruluÅŸ baÅŸvurusunda Kurulca gerekli görülmesi halinde ek bilgi ve belge istenebilir.
(2) Kurul, kuruluÅŸ, faaliyet izni ve ortaklık yapısı deÄŸiÅŸikliÄŸi baÅŸvurularında aracı kurumlardan ve tüzel kiÅŸi ortaklarından özel olarak bağımsız denetim ve derecelendirme yaptırmalarını talep edebilir.
(3) Aracı kurumların dönüÅŸüm iÅŸlemleri ile esas sözleÅŸme deÄŸiÅŸikliklerinde Kurulun uygun görüÅŸünün alınması zorunludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yatırım Kuruluşlarının Faaliyet Şartları ve İzni
Faaliyete geçmek için aranan genel ÅŸartlar
MADDE 9 –
(1) Aracı kurumların yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetler ile ilgili düzenlemeleri uyarınca faaliyette bulunmak üzere Kuruldan izin alabilmeleri için aÅŸağıdaki genel ÅŸartları saÄŸlamaları gerekir:
a) Kuruluş şartlarının kaybedilmemiş olması.
b) Asgari kuruluÅŸ sermayesinin nakden ve tamamen ödenmiÅŸ olması.
c) Tercih edilen hizmetler ve faaliyetlere göre Kurulun sermaye yeterliliÄŸi düzenlemelerinde öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesi.
ç) 10 uncu maddede sayılan ÅŸartları haiz bir organizasyon yapısının oluÅŸturulmuÅŸ olması.
d) Çalışacak personele iliÅŸkin olarak 13 üncü maddedeki ÅŸartların saÄŸlanması
e) Genel müdür ve yardımcılarına iliÅŸkin olarak 14 üncü maddedeki ÅŸartların saÄŸlanması.
f) Faaliyetlerin saÄŸlıklı ÅŸekilde yürütülmesini teminen gerekli bilgi iÅŸlem altyapısının oluÅŸturulmuÅŸ olması.
g) Aracı kurum nezdinde bulunan varlıklara iliÅŸkin sigorta dahil olmak üzere gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış olması.
ÄŸ) Varsa mevzuatta öngörülen teminatların tesis edilmiÅŸ olması.
(2) Bankaların mevzuat uyarınca izin verilen yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinde bulunabilmeleri için birinci fıkranın (ç), (d) ve (g) bentlerinde sayılan genel ÅŸartları saÄŸlamaları gerekir.
(3) Yatırım kuruluÅŸlarının faaliyet izni baÅŸvurularında Kurul gerekli görmesi halinde ilave ÅŸartlar arayabilir.
Organizasyon yapısı
MADDE 10 –
(1) Aracı kurumlara faaliyet izni verilebilmesi için organizasyon yapılarının aÅŸağıdaki ÅŸartları taşıması gerekir:
a) Tercih edilen yatırım hizmet ve faaliyet konularına uygun hizmet birimlerinin kurulmuÅŸ, yeterli mekân ve teknik donanımın saÄŸlanmış ve mevzuatta öngörülen asgari ÅŸartları taşıyan birim yöneticisi ile yeterli sayıda personelin istihdam edilmiÅŸ olması.
b) Belge, kayıt ve muhasebe iÅŸlemlerini yürütecek sorumlu birimin oluÅŸturulmuÅŸ olması ve yeterli sayıda personelin istihdam edilmiÅŸ olması.
c) Tercih edilen hizmet ve faaliyet konularına uygun ve Kurulun aracı kurumların iç denetim sistemi ile ilgili düzenlemeleri çerçevesinde saÄŸlıklı bir yönetim yapısının oluÅŸturulmuÅŸ ve personelin görev tanımları ile yetki ve sorumluluklarının belirlenmiÅŸ olması.
ç) Organizasyon yapılarının Kurulun aracı kurumların iç denetim sistemi ile ilgili düzenlemelerine uygun iç kontrol, teftiÅŸ ve risk yönetim sistemlerinden oluÅŸan iç denetim sistemini içerecek ÅŸekilde oluÅŸturulmuÅŸ olması.
d) Organizasyon yapılarının çıkar çatışmalarına iliÅŸkin 11 inci ve 12 inci maddelerdeki esaslara uygun ÅŸekilde oluÅŸturulmuÅŸ olması.
(2) Bankalara faaliyet izni verilebilmesi için birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde yer alan ÅŸartlar aranır.
(3) Aracı kurumlar, müÅŸterilerine ihtisas personeli tarafından doÄŸrudan hizmet verilen birimler dışındaki birimlerini, iÅŸletme bütünlüÄŸünü veya iÅŸ akışını bozmayacak ÅŸekilde ve BirliÄŸe bilgi vermek kaydıyla ek hizmet binasına taşıyabilir. Ancak bu birimler hiçbir ÅŸekilde merkez dışı örgüt gibi faaliyet gösteremez. Aracı kurumlar bu konuda her türlü tedbiri almakla yükümlüdür.
Çıkar çatışmasının önlenmesi veya açıklanması
MADDE 11 –
(1) Yatırım kuruluÅŸunun yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetleri sunarken müÅŸterilerinin çıkarını ve piyasanın bütünlüÄŸünü gözeterek adil ve dürüst davranması gerekir.
(2) Yatırım kuruluÅŸunun bu amaç doÄŸrultusunda müÅŸterileri ile olan iliÅŸkilerinde kendisi, ortakları, çalışanları, yöneticileri ve bunlarla doÄŸrudan ya da dolaylı olarak iliÅŸkili bulunan kiÅŸiler ile müÅŸterileri arasında veya bir müÅŸterisi ile baÅŸka bir müÅŸterisi arasında çıkabilecek çıkar çatışmalarını önleyecek bir organizasyon yapısı oluÅŸturması ve gerekli idari tedbirleri alması esastır.
(3) Ancak piyasanın iÅŸleyiÅŸinden kaynaklanan makul nedenlerden dolayı çıkar çatışmasının önlenememesi durumunda, yatırım kuruluÅŸunun kendisi ile müÅŸterileri arasında ortaya çıkabilecek çıkar çatışmalarının içeriÄŸi ve nedenleri hakkında ilgili faaliyet veya hizmeti sunmadan önce müÅŸteriyi bilgilendirmesi gerekir. Bu bildirimin yapıldığına dair ispat yükü yatırım kuruluÅŸuna aittir.
(4) Yatırım kuruluÅŸunun bu maddedeki esaslara uygun hareket edilmesini saÄŸlamak üzere yazılı bir çıkar çatışması politikası oluÅŸturması gerekir. Bu politikanın yürürlüÄŸe girmesi için yönetim kurulu kararına baÄŸlanması ÅŸarttır.
(5) Çıkar çatışmasına iliÅŸkin olarak bu TebliÄŸ ile öngörülen esaslar, mevzuata aykırı iÅŸ ve iÅŸlemlerin yapılması sonucunu doÄŸuracak ÅŸekilde kullanılamaz.
Çıkar çatışması politikası
MADDE 12 –
(1) Yatırım kuruluÅŸu çıkar çatışması politikasını oluÅŸtururken büyüklüÄŸünü, organizasyon yapısını ve sunduÄŸu yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetleri dikkate alır. Yatırım kuruluÅŸunun bir ÅŸirketler topluluÄŸunun üyesi olması durumunda çıkar çatışması politikası, ÅŸirketler topluluÄŸunun organizasyon yapısı ve diÄŸer üyelerinin faaliyetleri de dikkate alınarak oluÅŸturulur.
(2) Çıkar çatışması politikasının yatırım kuruluÅŸunun yetkili olduÄŸu her bir yatırım hizmet ve faaliyeti ile yan hizmet için müÅŸterinin çıkarlarına aykırı olabilecek olası durumları, bu durumların önlenmesi için alınabilecek tedbirleri ve çıkar çatışmalarının önlenememesi durumunda izlenecek prosedürleri içermesi gerekir.
(3) Yatırım kuruluÅŸu çıkar çatışması politikasını oluÅŸtururken müÅŸterinin çıkarlarına aykırı olabilecek olası durumları tespit etmek için, kendisi, ortakları, çalışanları, yöneticileri ve bunlarla doÄŸrudan ya da dolaylı olarak iliÅŸkili bulunan kiÅŸilerin;
a) MüÅŸteri aleyhine mali kazanç elde edecekleri veya mali kayıptan kurtulacakları,
b) MüÅŸterinin bir çıkarı olmadığı halde müÅŸteriye sunulan hizmet ve faaliyetten çıkar elde edecekleri,
c) Bir müÅŸteri ya da müÅŸteri grubunun diÄŸer bir müÅŸteri veya müÅŸteri grubuna tercih edilmesi sonucunda çıkar elde edecekleri,
ç) MüÅŸteriye sunulan hizmet ve faaliyet nedeniyle müÅŸteri dışında kalan baÅŸka bir kiÅŸiden standart ücret ve komisyon dışında mali kazanç elde edecekleri
durumları asgari kıstas olarak dikkate alır.
(4) Olası çıkar çatışmalarının önlenmesi için kabul edilen tedbirler ile çıkar çatışmalarının önlenemediÄŸi durumlarda takip edilecek prosedürlerin asgari olarak aÅŸağıdaki hususları içermesi gerekir:
a) Yatırım kuruluÅŸu içinde veya ÅŸirketler topluluÄŸunun üyeleri arasında bilgi akışının önlenmesi veya yönetilmesine dair tedbirler.
b) Yatırım kuruluÅŸunun çıkar çatışmasına konu olan birimleri ile bu birimlerde çalışanların gözetimine dair tedbirler.
c) Yatırım kuruluÅŸunun çıkar çatışmasına konu olan birimlerinde çalışanların ücretlendirilmesine dair tedbirler.
ç) Yatırım kuruluÅŸu çalışanlarının görev yerlerinin çıkar çatışmasına yol açmayacak ÅŸekilde belirlenmesine dair tedbirler.
(5) Üçüncü ve dördüncü fıkralarda yer alan hususların asgari olarak aÅŸağıdaki durumlara yönelik olarak tanımlanması gerekir:
a) Portföy aracılığı faaliyeti kapsamında sunulan hizmet ya da ürünün niteliÄŸi gereÄŸi müÅŸterinin zarar etmesinin yatırım kuruluÅŸunun kar elde etmesiyle sonuçlanması.
b) MüÅŸterilere portföy aracılığı faaliyeti kapsamında hizmet sunarken aynı zamanda yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliÄŸi hizmetlerinin verilmesi.
c) Halka arzına aracılık edilen sermaye piyasası araçları için aynı zamanda yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliÄŸi hizmetlerinin verilmesi.
ç) Halka arza aracılık kapsamında elde edilen ihraççı bilgilerinin gizliliÄŸinin saÄŸlanması.
d) Saklama hizmeti kapsamında elde edilen müÅŸteri bilgilerinin diÄŸer hizmet birimlerine karşı güvenliÄŸinin saÄŸlanması.
(6) Çıkar çatışması politikasında yer alan önlemlerin bir müÅŸteri veya bir müÅŸteri grubu ile yatırım kuruluÅŸunun arasındaki çıkar çatışmasının yönetilmesi konusunda yeterli olmadığını ve/veya uygulanmadığını tespit etmesi durumunda Kurul, yatırım kuruluÅŸu bazında veya genel olarak ek önlemlerin uygulanmasını talep edebilir.
Personele iliÅŸkin ÅŸartlar
MADDE 13 –
(1) Aracı kurumda çalışan yönetici, ihtisas personeli, müfettiÅŸ, iç kontrol elemanı ve risk yönetim elemanının 6 ncı maddede kurucu ortaklara iliÅŸkin aranan ÅŸartları, gerekli mali güç ÅŸartı hariç olmak üzere taşıması ve iÅŸlem yasaklı olmaması gerekir.
(2) Aracı kurumda çalışan yönetici, ihtisas personeli, müfettiÅŸ, iç kontrol elemanı ve risk yönetim elemanının Kurulun lisanslama ve sicil tutma ile ilgili düzenlemelerinde aranan mesleki yeterliliklerini gösterir lisans belgesine sahip olması zorunludur. [Bknz: Aracılık Faaliyetleri Dairesi BaÅŸkanlığı'nın 17.01.2022 tarih ve 15894 sayılı yazısı]
(3) Yönetim kurulu üyeleri hariç olmak üzere yöneticiler, müfettiÅŸ, iç kontrol elemanı ve risk yönetim elemanı ile araÅŸtırma uzmanı, yatırım danışmanı, kurumsal finansman uzmanı ve portföy yöneticisi olarak çalışacakların, mevzuatta aksi belirtilmedikçe en az 4 yıllık lisans eÄŸitimi; müÅŸteri temsilcisi, türev araçlar müÅŸteri temsilcisi, borsa üye temsilcisi, takas ve operasyon sorumlusu ve türev araçlar muhasebe ve operasyon sorumlusu olarak çalışacakların ise en az 2 yıllık ön lisans eÄŸitimi veren okullardan mezun olmaları gerekir.
(4) Kurulca aracı kurum personeli için yürütecekleri faaliyetlere göre farklı eÄŸitim ve mesleki tecrübe ÅŸartları aranabilir.
(5) Bankalar için bu maddede yer alan ÅŸartlar tercih edilen faaliyet konularıyla ilgili hizmet birimlerinde çalışan yönetici ve ihtisas personeli bakımından aranır.
Genel müdür ve yardımcıları
MADDE 14 –
(1) Aracı kurum genel müdür ve genel müdür yardımcılarının mali piyasalar veya iÅŸletmecilik alanında en az 7 yıllık meslekî deneyime sahip olması ve iÅŸin gerektirdiÄŸi dürüstlük ve itibara sahip olması gerekir.
(2) Aracı kurum genel müdürünün münhasıran bu görev için istihdam edilmiÅŸ olması zorunludur. Åžu kadar ki genel müdür, aracı kurumun yönetim veya sermaye iliÅŸkisinde bulunduÄŸu kuruluÅŸlar, bu kuruluÅŸların doÄŸrudan ya da dolaylı olarak yönetim veya sermaye kontrolüne sahip olduÄŸu kuruluÅŸlar ile borsalar ve teÅŸkilatlanmış piyasalar, takas ve saklama kuruluÅŸları ve Kurulca uygun görülecek diÄŸer finansal kuruluÅŸlarda, icrai nitelikte olmamak ve aracı kurumdaki görevin ifasında zafiyete düÅŸülmemesi kaydıyla, yönetim kurulu üyeliÄŸi gibi görevler alabilir.
(3) Genel müdürlük görevine 6 aydan fazla vekalet edilemez.
(4) Genel müdürlüÄŸe ve genel müdür yardımcılığına atanacak kiÅŸilerin, 13 üncü maddede aranan ÅŸartları taşıdıklarını gösteren belgelerle birlikte Kurula bildirilmesi ÅŸarttır. Bildirimden itibaren 7 iÅŸ günü içinde Kurulca olumsuz görüÅŸ bildirilmemesi durumunda ilgili kiÅŸilerin atamaları yapılabilir ve atamaya iliÅŸkin olarak aracı kurum tarafından 10 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe bildirim yapılır.
(5) Herhangi bir nedenle görevden ayrılan genel müdür ve yardımcılarının görevden ayrılma nedenleri, ilgili aracı kurum ve görevden ayrılan personel tarafından 3 iÅŸ günü içinde Kurula ve BirliÄŸe bildirilir.
(6) Koordinatör, direktör ve benzeri unvanlarla istihdam edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdüre ve genel müdür yardımcısına denk konumda görev yapan personel bu TebliÄŸin genel müdür ve yardımcıları ile personele iliÅŸkin hükümlerine tâbidir.
Yönetim kurulu
MADDE 15 –
(1) Aracı kurum yönetim kurulu asgari olarak üç üyeden oluÅŸur. Yönetim kurulu üyelerinin çoÄŸunluÄŸunun 4 yıllık lisans eÄŸitimi veren okullardan mezun olmaları ÅŸarttır.
(2) Aracı kurumun tüzel kiÅŸi yönetim kurulu üyeleri için tüzel kiÅŸi adına belirlenen gerçek kiÅŸilerde 13 üncü maddede öngörülen ÅŸartlar aranır.
(3) Aracı kurumun yönetim kurulunda yönetim yetkisinin murahhas üyelere bırakılmak istenmesi halinde, en az iki üyenin murahhas olarak tayini ve her birinin yetki ve sorumluluk alanlarının, tereddüde yer bırakmayacak biçimde belirlenmesi zorunludur.
(4) Aracı kurum yönetim kurulu üyelerinin, yönetim kurulunun alacağı kararlarda taraf olan kimselerle son iki yılda istihdam, sermaye veya ticari anlamda bir iliÅŸki kurmuÅŸ olmaları ya da eÅŸ dâhil üçüncü dereceye kadar kan ve sıhrî hısımlığının bulunması durumunda, bu hususları gerekçeleri ile birlikte yönetim kuruluna bildirmeleri ve toplantı tutanağına iÅŸlenmesini saÄŸlamaları gerekir.
(5) TTK’nın yönetim kurulu üyelerine iliÅŸkin müzakereye katılma yasağına, ÅŸirketle iÅŸlem yapma, ÅŸirkete borçlanma yasağına ve rekabet yasağına iliÅŸkin hükümleri saklıdır.
Mesleki sorumluluk sigortası
MADDE 16 –
(1) Kurul gerekli gördüÄŸü hallerde faaliyet izni verilmesi aÅŸamasında veya faaliyet süresince genel olarak veya yatırım kuruluÅŸu bazında mesleki sorumluluk sigortası yaptırılmasını isteyebilir.
BaÅŸvuru ve faaliyet izni
MADDE 17 –
(1) KuruluÅŸ için Kuruldan izin almasını takiben 6 ay içinde faaliyet izni almak üzere baÅŸvurmayan aracı kurumun faaliyet izni alma hakkı düÅŸer. Kurul gerekli görmesi halinde bu süreyi toplam 1 yılı aÅŸmamak üzere uzatabilir.
(2) Süresi içinde faaliyet izni almak üzere Kurula baÅŸvurmayan veya faaliyet izni baÅŸvurusu uygun görülmeyen aracı kurumlar bu hususların kendilerine bildirildiÄŸi tarihten itibaren en geç 3 ay içinde sona erme kararı almak veya esas sözleÅŸmelerindeki ticaret unvanına, amaç ve faaliyet konularına iliÅŸkin hükümleri, yatırım hizmet ve faaliyetlerini kapsamayacak ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirmek ve buna iliÅŸkin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesini ilanı izleyen 10 iÅŸ günü içinde Kurula göndermek zorundadır.
(3) Yatırım kuruluÅŸlarının baÅŸvuru konusu faaliyete geçmek üzere Kuruldan izin alabilmeleri için, bu TebliÄŸde öngörülen genel ÅŸartlar ile Kurulun yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin esaslar ile ilgili düzenlemelerinde her bir yatırım hizmet ve faaliyeti için öngörülen özel ÅŸartları yerine getirdiklerinin ve faaliyetlerini ilgili Kurul düzenlemelerine uygun ÅŸekilde yürütebilecek nitelik ve yeterlilikte olduklarının Kurulca kabulü gerekir.
(4) Yatırım kuruluÅŸları bu TebliÄŸde öngörülen genel ve özel ÅŸartları saÄŸladıklarını tevsik eden ve Kurulca istenebilecek diÄŸer bilgi ve belgeleri ekleyecekleri bir dilekçe ile Kurula baÅŸvurur. Kurulca belirlenen standartları taşımayan baÅŸvurular deÄŸerlendirmeye alınmaksızın iade edilir. Kurula sunulacak bilgi ve belgelerin yatırım kuruluÅŸunu temsile yetkili olanların imzalarını taşıması ve faaliyet ÅŸartlarının yerine getirildiÄŸini tevsik etmesi bakımından eksiksiz olması ÅŸarttır. Kurulca istenen ek bilgi ve belgelerin verilen süreler içinde tamamlanmaması halinde baÅŸvurular iÅŸlemden kaldırılır. BaÅŸvurular, gerekli belgelerin Kurula eksiksiz olarak sunulmasından itibaren azamî 6 ay içinde Kurul tarafından karara baÄŸlanır ve keyfiyet ilgililere bildirilir.
(5) Faaliyet izin baÅŸvuruları ayrı ayrı incelenerek Kurulca uygun görülmesi halinde yatırım kuruluÅŸuna icra edebileceÄŸi yatırım hizmetleri ve faaliyetlerini gösteren tek bir yetki belgesi verilir. Yetki belgesinin alınmasından önce faaliyete baÅŸlanamaz.
(6) Yetki belgesinin verilmesinden önce 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca gerekli harcın yatırılması ve ödemeye iliÅŸkin makbuzun Kurula ibrazı zorunludur. Kurulca faaliyet iznine iliÅŸkin bildirim yapılmasını müteakip en geç 1 ay içinde harcın ödendiÄŸine iliÅŸkin makbuzun Kurula iletilmemesi halinde faaliyet izni iptal edilir.
(7) Yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinde bulunmak üzere Kuruldan izin almayanlar ile aldıkları izinler iptal olanlar, bu hizmet ve faaliyetlerde bulunamayacakları gibi esas sözleÅŸmelerinde, ticaret unvanlarında veya ilân ve reklamlarında bu hizmetler ve faaliyetlerde bulundukları intibaını uyandıracak hiçbir kelime veya ibare kullanamaz. Faaliyetleri geçici olarak durdurulanlar da esas sözleÅŸme ve ticaret unvanları hariç bu esaslara tabidir.
(8) Faaliyete geçtikten sonraki diÄŸer faaliyet izni baÅŸvurularında da bu madde hükümleri uygulanır.
(9) Yatırım kuruluÅŸlarının faaliyet izni aldıktan sonra faaliyetleri süresince de genel ve özel faaliyet ÅŸartlarını saÄŸlamaları zorunludur. Yatırım kuruluÅŸları bu ÅŸartları kaybetmeleri halinde durumu Kurula 3 iÅŸ günü içinde bildirir.
(10) Faaliyetleri geçici olarak durdurulan yatırım kuruluÅŸları, bu müeyyideyi gerektiren aykırılıkların giderildiÄŸinin Kurulca tespiti halinde, icra edecekleri faaliyetlere iliÅŸkin genel ve özel ÅŸartlar dikkate alınarak Kurulca uygun görülmesi durumunda yeniden faaliyetlerine baÅŸlayabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yatırım Kuruluşu Personeli ve Personele İlişkin İlkeler
Yatırım kuruluşlarının personeli
MADDE 18 –
(1) Aracı kurum personeli; yöneticiler, ihtisas personeli, müfettiÅŸler, iç kontrol elemanları ve risk yönetim elemanlarından oluÅŸur.
(2) Yöneticiler, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları ile ihtisas personelinin görev aldığı birimlerin, baÄŸlı bulunduÄŸu tüm kademelerdeki yöneticiler, bu birimlerde yönetici ile ihtisas personeli arasındaki kademelerde görev yapan personel (müdür yardımcısı, yönetmen vb.), ÅŸube müdürü ve irtibat bürosu sorumlusundan oluÅŸur. Banka ÅŸubelerinde çalışan ihtisas personelinin yöneticisi, söz konusu personelin sunulan yatırım hizmet ve faaliyetleriyle ilgili iÅŸlevsel olarak baÄŸlı bulunduÄŸu birimin yöneticisidir.
(3) Ä°htisas personeli, yöneticilere baÄŸlı olarak çalışan personeldir. Ä°htisas personeli, müÅŸteri temsilcisi, türev araçlar müÅŸteri temsilcisi, borsa üye temsilcisi, araÅŸtırma uzmanı, yatırım danışmanı, kurumsal finansman uzmanı ve portföy yöneticisi, takas ve operasyon sorumlusu ile türev araçlar muhasebe ve operasyon sorumlusundan oluÅŸur.
(4) MüÅŸteri temsilcisi, merkez dışı örgütler, seans salonları ve çaÄŸrı merkezleri de dahil olmak üzere yatırım kuruluÅŸlarında, müÅŸteri emirlerini alan, emirleri ilgili piyasa veya kuruluÅŸlara ileten, müÅŸterilere genel yatırım tavsiyesi veya finansal bilgi sunan, emir alma sürecinde müÅŸteri risklerini ve teminat durumlarını takip eden, müÅŸterileri hesapları hakkında bilgilendiren, müÅŸterilerin nakit alacaklarını deÄŸerlendiren, yatırım hizmet ve faaliyetleriyle ilgili pazarlama faaliyetlerini yürüten ve benzeri iÅŸlemleri kısmen veya tamamen yerine getiren personeldir. Bu faaliyetlerin türev araçlara iliÅŸkin olarak yürütülmesi durumunda bu faaliyetleri kısmen veya tamamen yerine getiren personel "türev araçlar müÅŸteri temsilcisi" olarak addolunur.
(5) ÇaÄŸrı merkezlerinde ve banka ÅŸubelerinde yatırım fonu katılma payları ile borsalarda ve teÅŸkilatlanmış diÄŸer piyasalarda iÅŸlem gören Hazine MüsteÅŸarlığı tarafından ihraç edilmiÅŸ kamu borçlanma araçlarına iliÅŸkin müÅŸteri emirlerini alarak sisteme aktarmakla ve genel olarak müÅŸteri hesabıyla ile ilgili bilgilendirme yapmakla sınırlı olarak görev yapan personel müÅŸteri temsilcisi addolunmaz.
(6) AraÅŸtırma uzmanı, ekonomik ve mali araÅŸtırmaların yapılması, iç ve dış piyasalardaki geliÅŸmelerin izlenerek olası etkilerinin deÄŸerlendirilmesi, yatırımlara doÄŸru yön verilebilmesine yardımcı olacak bilgilerin hazırlanması, temel ve teknik analiz gibi yöntemlerin kullanılması ve yorumlanması gibi faaliyetleri yürüten personeldir. Kalkınma ve yatırım bankalarının sermaye piyasası faaliyetleri ile ilgili ihtisas birimlerinde çalışan veya söz konusu ihtisas birimlerine bu fıkrada tanımlanan hizmetleri sunan personeli, bu TebliÄŸ kapsamında araÅŸtırma uzmanı olarak kabul edilir.
(7) Yatırım danışmanı, yetkili kuruluÅŸlarda müÅŸterilere sermaye piyasası araçları ile bunları ihraç eden ortaklık ve kuruluÅŸlar hakkında ve benzeri konularda yönlendirici nitelikte yorum ve yatırım tavsiyelerinde bulunulmasından ve Kurulun yatırım danışmanlığı faaliyetine iliÅŸkin düzenlemelerinde belirtilen faaliyetlerin kısmen veya tamamen yürütülmesinden sorumlu olan personeldir.
(8) Kurumsal finansman uzmanı, yetkili kuruluÅŸlarda sermaye piyasası araçlarının halka arz edilmesi ile ilgili olarak fiyat tespit raporu hazırlanmasından, ihraççı ve/veya halka arz edenler ile birlikte izahname, ihraç belgesi veya tasarruf sahiplerine satış duyurusu ile varsa satışa iliÅŸkin olarak Kurul onayına sunulan diÄŸer belgelerin hazırlanmasından, ihraç fiyatı, miktarı ile halka arz süreci gibi hususların belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılmasından kısmen veya tamamen sorumlu olan personeldir.
(9) Portföy yöneticisi, yetkili kuruluÅŸlarda vekil sıfatıyla, müÅŸterilerin mali durumuna, risk-getiri tercihlerine ve yatırım süresine uygun portföylerin oluÅŸturulması ve yönetilmesi ile Kurulun bireysel portföy yöneticiliÄŸi faaliyetine iliÅŸkin düzenlemelerinde belirtilen faaliyetlerin yürütülmesinden kısmen veya tamamen sorumlu olan personeldir.
(10) Takas ve operasyon sorumlusu, yatırım kuruluÅŸlarında emirlerin gerçekleÅŸmesini takiben sermaye piyasası araçlarına iliÅŸkin netleÅŸtirme, takas ve saklama iÅŸlemlerinin yürütülmesi ve iÅŸlemlerin müÅŸteri hesaplarına yansıtılması, günlük bakiye kontrollerinin yapılması, müÅŸteri kimlik bilgilerinin takibi, virmanların gerçekleÅŸtirilmesi, müÅŸteri adına teminatların izlenmesi, sermaye artırımları ve kar payı dağıtımlarının takip edilerek müÅŸteriler adına kullanımının saÄŸlanması ve benzeri iÅŸlemleri kısmen veya tamamen yerine getiren personeldir. Anılan faaliyetlerin türev araçlara iliÅŸkin olarak yürütülmesi durumunda, bu faaliyetleri kısmen veya tamamen yerine getiren personel "türev araçlar muhasebe ve operasyon sorumlusu" olarak addolunur.
(11) MüfettiÅŸ, iç kontrol elemanı ve risk yönetim elemanı, Kurulun ilgili düzenlemeleri uyarınca aracı kurumların iç denetim sistemi kapsamında kendileri için öngörülen görevleri yerine getirmek üzere istihdam edilen personeldir.
(12) BaÅŸka unvanlarla istihdam edilseler dahi, unvanlara baÄŸlanan görev ve yetkileri kullanan personel bu TebliÄŸin personele iliÅŸkin hükümlerine tâbidir. Åžu kadar ki, ihtisas personeli olarak istihdam edilenlerin bu maddede sayılan unvanları kullanmaları zorunludur.
Personel ile ilgili ilkeler
MADDE 19 –
(1) Yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetlerin icrası sırasında aracı kurumda çalışan yönetici, ihtisas personeli, müfettiÅŸ, iç kontrol elemanı ve risk yönetim elemanlarının 20, 21, 22 ve 23 üncü maddelerde yer alan ilkelere uyması zorunludur.
(2) Bankalar da Kanun kapsamındaki hizmet ve faaliyetleriyle sınırlı olarak birinci fıkra hükmüne tabidir.
Mesleki yeterlilik ilkesi
MADDE 20 –
(1) Aracı kurumlar, personelinde mesleki yeterliliÄŸi aramak ve saÄŸlamak zorundadır. Mesleki yeterlilik, ön lisans veya lisans düzeyinde ve sonrasındaki eÄŸitim ile mesleki deneyimlerin aracı kurumdaki ilgili görevi yapabilecek düzeyde olmasını ifade eder.
(2) Aracı kurumlar, faaliyetleri süresince, nitelikli bir yatırım hizmet ve faaliyeti sunmak ve müÅŸterinin kendilerinden bu yükümlülüÄŸü yerine getirmelerini beklediÄŸinin farkında olmak zorundadır. Bu amaçla istihdam ettikleri personelin mesleki eÄŸitimini saÄŸlamak veya eÄŸitim düzeyini artıracak imkanlar sunmakla yükümlüdür.
Mesleki özen ve titizlik ilkesi
MADDE 21 –
(1) Aracı kurum personeli, çalışmalarında ve karar almada gerekli mesleki özen ve titizliÄŸi göstermek zorundadır. Özen ve titizlik, dikkatli ve basiretli bir personelin aynı koÅŸullar altında ayrıntılara vereceÄŸi önemi, göstereceÄŸi dikkat ve gayreti ifade eder.
(2) Gerekli özen ve titizliÄŸin asgari düzeyi, müÅŸteriyle imzalanmış olan çerçeve sözleÅŸmeye, bu TebliÄŸe ve Kurulun yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin esaslar ile ilgili düzenlemelerinde yer alan hizmet ve faaliyet ilke ve esaslarına, BirliÄŸin düzenlemeleri ile aracı kurumun iç düzenlemeleri ile belirlediÄŸi standartlara tamamen uyulmasıdır.
Dürüstlük ilkesi
MADDE 22 –
(1) Aracı kurumlar ve personeli, faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında, mesleki faaliyetin dürüst ve tarafsız yürütülmesini saÄŸlayacak bir anlayış ve davranışlar bütünü içinde hareket etmek zorundadır.
(2) Aracı kurum personelinin çalışmaları sırasında ortaya çıkabilecek çıkar çatışmalarından uzak kalması, dürüstlük ve tarafsızlıklarını etkileyebilecek hiç bir müdahaleye imkân vermemesi gerekir.
Sır saklama ilkesi
MADDE 23 –
(1) Aracı kurumlar, aracı kurum personeli ve aracı kuruma dışarıdan hizmet verenler, iÅŸleri dolayısıyla yatırım hizmet ve faaliyetleri kapsamında aracı kurum ve müÅŸterileri hakkında öÄŸrendikleri sırları açıklayamaz, bu sırları kendilerinin veya üçüncü kiÅŸilerin menfaatine kullanamaz.
(2) Kamuyu aydınlatma amacıyla mevzuat gereÄŸi yapılan ilan ve duyurular, mevzuat kapsamında yetkili kurumlardan veya ÅŸahıslardan alınan resmi belgelere dayalı olmak kaydıyla, idari her türlü inceleme ve soruÅŸturma halleri ile suç oluÅŸturan durumlara iliÅŸkin bilgilerin yetkililere verilmesi sır kapsamında deÄŸildir.
BEŞİNCÄ° BÖLÜM
Yatırım Kuruluşlarının Faaliyet İlke ve Esasları
Faaliyetler süresince uyulması gereken genel ilke ve esaslar
MADDE 24 –
(1) Yatırım kuruluÅŸları hizmet ve faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında aÅŸağıdaki ilke ve esaslara uymak zorundadır. Bu kuruluÅŸların;
a) Faaliyetlerini müÅŸteriyle imzalanan çerçeve sözleÅŸmede belirtilen esaslar, müÅŸteri emrini en iyi ÅŸekilde gerçekleÅŸtirme yükümlülüÄŸü ile özen ve sadakat borcu çerçevesinde yürütmeleri,
b) Faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında basiretli bir tacir gibi davranmaları, iÅŸin gerektirdiÄŸi mesleki dikkat ve özeni göstermeleri, bu kapsamda gerekli önlemleri almaları,
c) Faaliyetlerini sürdürmeleri için sahip oldukları kaynakları etkin bir biçimde kullanmaları,
ç) MüÅŸterileriyle olan iliÅŸkilerinde kaydi sistem ve yatırımcıyı korumaya iliÅŸkin diÄŸer düzenlemeler ile müÅŸteriyi ilgilendiren tüm konularda yeterli bilgilendirme ve ÅŸeffaflığı saÄŸlamaları
gerekir.
(2) Yatırım kuruluÅŸları BirliÄŸe üye olmak ve YTM’ye katılmak zorundadır.
MüÅŸteriye risklerin bildirilmesi yükümlülüÄŸü
MADDE 25 – [Bknz: Aracılık Faaliyetleri Dairesi BaÅŸkanlığı'nın 20.04.2018 tarih ve E.4466 sayılı yazısı]
(1) Yatırım kuruluÅŸları, yatırım hizmet ve faaliyetleri kapsamında çerçeve sözleÅŸme imzalamadan önce 31 inci maddede tanımlanan genel müÅŸterilerine sermaye piyasası araçları ile yatırım hizmet ve faaliyetlerine iliÅŸkin genel riskleri açıklamak ve bu amaçla asgari içeriÄŸi Kurulca belirlenmiÅŸ EK/1’de yer alan "Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu"nun bir örneÄŸini vermek ve bu formun okunup anlaşıldığına dair yazılı bir beyan almak ve bir örneÄŸini müÅŸteriye vermek zorundadır.
(2) Yatırım kuruluÅŸları alım satıma aracılık faaliyeti kapsamında genel müÅŸterilerine hizmet sunmadan önce birinci fıkra uyarınca yapılan genel risk bildirimine ek olarak iÅŸleme konu sermaye piyasası araçlarının risklerini müÅŸteriye açıklamak ve açıklamaların müÅŸteri tarafından okunup anlaşıldığına dair yazılı bir beyan almak zorundadır. Söz konusu açıklamaların bir örneÄŸinin müÅŸteriye verilmesi zorunludur.
(3) Ä°kinci fıkra kapsamında yapılacak açıklamaların asgari olarak,
a) Ä°ÅŸlemlere iliÅŸkin her türlü komisyon, ücret ve vergi tutar veya oranları,
b) İlgili sermaye piyasası aracının ikincil piyasasının olup olmadığı,
c) Ä°ÅŸleme konu sermaye piyasası aracının karşı taraf riski, likidite riski ve piyasa riskini içerecek ÅŸekilde risk profili,
ç) Tezgahüstü türev ürünlerin genel olarak nasıl yapılandırıldığı ve fiyatlandırıldığı,
d) Varsa piyasa yapıcısı ve ihraççı,
e) Sermaye piyasası araçlarına iliÅŸkin risk takibinin nasıl yapılacağı,
f) Yurt dışı piyasalarda gerçekleÅŸtirilen iÅŸlemler için ayrıca,
1) Paranın yurt dışına nasıl transfer edildiği,
2) İşlem yapılan borsa ve platformlar,
3) Sermaye piyasası aracının veya müÅŸteri varlığının nerede saklandığı,
4) Ä°ÅŸlem tezgahüstü piyasalarda yapılıyorsa karşı taraf hakkında bilgi,
5) İşlem yapılan piyasalarda yatırımcı tazmin sistemi olup olmadığı ve varsa tazminin kapsamı
hakkında bilgileri içermesi zorunludur. Yukarıdaki hususların genel ve muÄŸlak ifadeler ya da düzenlemelere yapılan atıflar yerine mümkün olduÄŸunca sayısal veya somut örnekler kullanılarak açıklanması esastır.
(4) Asgari olarak kaldıraçlı iÅŸlemler için olmak üzere yatırım kuruluÅŸunun müÅŸteriye karşı taraf olarak pozisyon aldığı ve sunulan hizmet ya da ürünün niteliÄŸi gereÄŸi müÅŸterinin zarar etmesinin yatırım kuruluÅŸunun kar elde etmesiyle sonuçlandığı durumlarda söz konusu çıkar çatışmasına risk bildirim formunda ayrıca yer verilir.
(5) Açıklanan durumlarda deÄŸiÅŸiklik olması halinde, deÄŸiÅŸikliÄŸin yatırım kuruluÅŸu tarafından öÄŸrenilmesini takip eden 3 iÅŸ günü içerisinde, ilgili müÅŸterilere deÄŸiÅŸiklik hakkında bildirimde bulunulması ve müÅŸterinin yazılı beyanının alınması zorunludur. MüÅŸterinin yeni bir sermaye piyasası aracında iÅŸlem yapacağı durumlarda ise iÅŸlem yapmaya baÅŸlamadan önce ilgili risk bildiriminin yapılmış olması ÅŸarttır. Bu fıkra uyarınca müÅŸteriye yapılacak bildirimler elektronik ortamda da yapılabilir.
(6) Bu madde kapsamında yapılan açıklamaların yalın ve anlaşılır bir biçimde yapılması esastır. Bu açıklamaların ve gerekli güncellemelerin yapıldığına dair ispat yükü yatırım kuruluÅŸuna aittir.
(7) 31 inci maddede tanımlanan profesyonel müÅŸterilerin talep etmesi durumunda yatırım kuruluÅŸunun ikinci ve üçüncü fıkralar kapsamındaki açıklamaları yapması zorunludur.
Çerçeve sözleÅŸme imzalama yükümlülüÄŸü
MADDE 26 – [Bknz: Aracılık Faaliyetleri Dairesi BaÅŸkanlığı'nın 20.04.2018 tarih ve E.4466 sayılı yazısı]
(1) Yatırım kuruluÅŸları müÅŸterileriyle iÅŸlem yapmaya baÅŸlamadan önce, sunulacak faaliyet ve hizmete iliÅŸkin yazılı bir sözleÅŸme yapmak zorundadır. Bu sözleÅŸmede yer verilmesi gereken asgari hususlar Kurulca belirlenir. Bu sözleÅŸme, yatırım kuruluÅŸuyla müÅŸterisi arasındaki iliÅŸkiyi genel olarak düzenleyen, baÅŸlangıçta bir kez akdedilen ve münferit iÅŸlemlerin esasını oluÅŸturan bir çerçeve anlaÅŸmadır.
(2) Her bir sözleÅŸme için belirlenen gerekli asgari unsurlara yer verilmesi ÅŸartıyla birden fazla yatırım hizmet ve faaliyetine iliÅŸkin olarak tek bir çerçeve sözleÅŸme imzalanabilir.
(3) SözleÅŸmeler, müteselsil sıra numaralı ve en az bir nüsha olarak düzenlenir ve aslına uygun olduÄŸuna iliÅŸkin onaylayanın imzasını ve yatırım kuruluÅŸunun kaÅŸesini ihtiva eden bir suret müÅŸteriye verilir. SözleÅŸmenin yatırım kuruluÅŸunda kalan aslının üzerine müÅŸteri tarafından bir suretinin alındığı ibaresi yazılır ve imzalanır.
(4) SözleÅŸmeye taraf olan müÅŸterinin ya da müÅŸterilerin, devir, birleÅŸme, veraset, müÅŸterek hesaplara yeni hak sahiplerinin dâhil olması ya da mevcutlardan bazılarının ayrılması gibi nedenlerle deÄŸiÅŸmesi halinde sözleÅŸmenin yenilenmesi zorunludur.
(5) Çerçeve sözleÅŸmelerde sermaye piyasası mevzuatına aykırı hükümler ile müÅŸterilerin haklarını ciddi ÅŸekilde zedeleyici ve yatırım kuruluÅŸları lehine tek taraflı olaÄŸanüstü haklar saÄŸlayan ve emirlerin ispatının müÅŸteriye yüklenmesine iliÅŸkin hükümlere yer verilmez.
(6) SözleÅŸmelerde hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanır.
MüÅŸteri numarası ve müÅŸteri hesapları
MADDE 27 –
(1) Çerçeve sözleÅŸme imzalanan her müÅŸteriye ayrı bir müÅŸteri numarası tahsis edilir. Ä°mzalanan sözleÅŸme çerçevesinde müÅŸteriye tahsis edilmiÅŸ olan numaraya baÄŸlı olarak birden fazla hesap açılabilir. Bir müÅŸteriye verilmiÅŸ olan müÅŸteri ve hesap numarası, çerçeve sözleÅŸmenin sona erme tarihi üzerinden 10 yıl geçmedikçe baÅŸka bir müÅŸteriye verilemez.
(2) SözleÅŸme yapılan her müÅŸteri için söz konusu müÅŸteriden emir kabul etmeden veya müÅŸteri adına verilen emir gönderilmeden önce yetkili takas ve saklama kuruluÅŸu ve/veya MKK nezdinde bir müÅŸteri saklama alt hesabı açılır ya da açtırılması saÄŸlanır ve sicil numarası alınarak müÅŸteri numarası ile eÅŸleÅŸmesi saÄŸlanır. Daha önce alınmış sicil numarası varsa müÅŸteri numarası ile eÅŸleÅŸmesi saÄŸlanır.
(3) MüÅŸteri hesap numaraları, yetkili takas ve saklama kuruluÅŸu ve/veya MKK nezdindeki müÅŸteri saklama alt hesabı için de aynen kullanılır.
(4) Yatırım kuruluÅŸları, yetkili takas ve saklama kuruluÅŸu ve/veya MKK’da sicil almamış veya sicil ile eÅŸleÅŸmemiÅŸ hesaplardan emir kabul edemez. Kurul, sermaye piyasası araçları türleri itibariyle bu hükme istisna getirebilir.
(5) Gerçek kiÅŸi müÅŸterilerin isimlerinde, tüzel kiÅŸi müÅŸterilerin unvanlarında meydana gelen deÄŸiÅŸiklikler, öÄŸrenilmesini müteakip derhal yetkili takas ve saklama kuruluÅŸlarına ve/veya MKK’ya bildirilir.
Yatırım kuruluşlarının internet siteleri
MADDE 28 –
(1) Yatırım kuruluÅŸları yetkili oldukları yatırım hizmet ve faaliyetleri ile ÅŸirketi tanıtıcı bilgileri içeren bir internet sitesi açmak veya mevcut sitelerini bu kapsamda geliÅŸtirmek, bu sitede yetkili oldukları her bir yatırım hizmeti veya faaliyeti için ayrı birer bölüm oluÅŸturmak zorundadır.
(2) Ä°nternet sitesinde asgari olarak;
a) Hangi tür hizmetleri sunmaya yetkili olduklarına,
b) Varsa lehine faaliyet gösterilen kuruluÅŸu tanıtıcı bilgilere,
c) Yapılan işlemlerin asgari unsur ve risklerine,
ç) Alınan kiÅŸisel verilerin saklama ve kullanım koÅŸullarına,
d) Emir iletimi, iÅŸlemlerin gerçekleÅŸtirilmesi ve takas veya tasfiyesinin nasıl yapılacağına,
e) Emir gerçekleÅŸtirme politikalarına,
f) Herhangi bir müÅŸterinin ihtiyacı ve talebi doÄŸrultusunda müÅŸteri ile bire bir oluÅŸturdukları türev araçlar hariç olmak üzere borsada iÅŸlem görmeyen sermaye piyasası araçları için verilen anlık alım satım fiyat tekliflerine,
g) Elektronik ortamda müÅŸteriler tarafından yapılabilecek iÅŸlemler ile müÅŸteriye elektronik ortamda yapılacak bildirimlere iliÅŸkin esaslara,
ÄŸ) Sermaye piyasası araçları, borsa ve piyasa bilgilerine,
h) Profesyonel müÅŸterilerin yararlanamayacakları mevzuat hükümlerine,
ı) Olası risklere karşı hazırlanan "beklenmedik durum planları"na uygun olarak müÅŸterilerin acil ve beklenmedik durumlarda kullanabilecekleri iletiÅŸim bilgileri ile müÅŸterilerin risklerini azaltacak asgari tedbirlere,
i) "Sayfada verilen bilgilerin genel nitelikte olduÄŸuna ve müÅŸterilerin alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilginin sayfada olmayabileceÄŸine" iliÅŸkin bir açıklamaya,
j) Kullanılan bilgisayar ağı ve ÅŸifreleme sisteminin olası risklerine ve güvenliÄŸine,
k) Kullanılan iÅŸlem platformunun ve bilgisayar ağının özelliklerine, varsa riskleri ve güvenlik tedbirleri ile platformda meydana gelebilecek risklere karşı kullanılabilecek alternatif iletiÅŸim yöntemlerine,
l) (Ek:RG-14/1/2016-29593) OlaÄŸanüstü piyasa koÅŸullarının oluÅŸması halinde buna iliÅŸkin açıklamalara,
m) (Ek:RG-14/1/2016-29593) Hangi kuruluÅŸların fiyat saÄŸlayıcı olduÄŸu ve nerede yerleÅŸik olduÄŸu, bu kuruluÅŸlarla doÄŸrudan veya dolaylı olarak pay sahipliÄŸi iliÅŸkisi olup olmadığına iliÅŸkin açıklamalara,
n) (Ek:RG-14/1/2016-29593) Reddedilen emirlerin tüm emirlere oranına,
o) (Ek:RG-14/1/2016-29593) Kurulumuzun yatırım hizmetleri ve faaliyetlerine iliÅŸkin düzenlemeleri uyarınca her bir varlık için oluÅŸturulan fiyat ve fark serisinde tespit edilen sapmalara,
ö) (Ek:RG-14/1/2016-29593) MüÅŸteri ÅŸikayeti sayısı ve söz konusu ÅŸikayetlerin müÅŸteri sayısına göre oranına,
yer verilmesi zorunludur.
(3) (DeÄŸiÅŸik:RG-14/1/2016-29593) Aracı kurumlar, kaldıraçlı iÅŸlemlerle ilgili olarak Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül, Ekim-Aralık dönemleri esas alınmak suretiyle, karda ve zararda müÅŸteri hesaplarının oransal dağılımını dönemin bitimini takip eden iki iÅŸ günü içinde internet sitesinde duyurmakla ve bir sonraki dönem dağılımı ilan edilene kadar muhafaza etmekle yükümlüdür. Dönem içinde kapatılan hesaplar da dağılım içerisinde dikkate alınır. Yapılacak duyurunun, iÅŸlemlerin gerçekleÅŸtirildiÄŸi anasayfa üzerindeki ana iÅŸlem menüsünün en sol köÅŸesinde menünün ilk elemanı/baÅŸlığı olarak yer alması, "Zarar Olasılığınız" ÅŸeklinde isimlendirilmesi ve hesap açılışı, hesap eriÅŸimi gibi baÅŸlıkların hemen bu baÅŸlığın yanında aynı yazı büyüklüÄŸü ve karakteri ile yer alması zorunludur.
(4) (Ek:RG-14/1/2016-29593) Ä°kinci fıkranın (m), (n), (o) ve (ö) bentlerindeki açıklamalar da bu menü altında yer alır ve üçüncü fıkradaki dönemler esas alınmak suretiyle ilan edilir.
(5) (Ek:RG-14/1/2016-29593) Ä°kinci fıkranın (n), (o), (ö) bentleri ve üçüncü fıkradaki karda ve zararda olan müÅŸteri hesaplarının oransal dağılımına iliÅŸkin yapılacak hesaplama esasları ve duyuruların ÅŸekli ile ilgili diÄŸer hususlar Birlik tarafından belirlenir. Üçüncü ve dördüncü fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde açıklanan hususlar aracı kurum unvanları ile birlikte Birlik tarafından internet sitesinde ilgili dönem itibarıyla topluca ilan edilir.
​
ALTINCI BÖLÜM
MüÅŸteri Sınıflandırması ve Uygunluk Testi
MüÅŸteri tanımı ve müÅŸteriyi tanıma kuralı
MADDE 29 –
(1) MüÅŸteri, yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetler kapsamında yatırım kuruluÅŸları tarafından hizmet sunulan tüm gerçek ve tüzel kiÅŸilerdir.
(2) Yatırım kuruluÅŸları, 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca hesap açmadan önce müÅŸterilerinin kimlik bilgilerini tespit ederler.
(3) MüÅŸterek hesaplarda kimlik tespiti her bir hak sahibi için ayrı ayrı yapılır.
(4) MüÅŸteri hesabına, müÅŸteri dışında sadece müÅŸteri tarafından noter marifetiyle düzenlenmiÅŸ vekâletname ile yetkilendirilmiÅŸ kiÅŸiler tarafından iÅŸlem yapılabilir. Vekilin kimlik bilgilerinin ikinci fıkra çerçevesinde tespiti zorunludur. Söz konusu bilgiler ve bu bilgilerde meydana gelen deÄŸiÅŸiklikler, yatırım kuruluÅŸları tarafından öÄŸrenilmesini müteakip derhal yetkili takas ve saklama kuruluÅŸuna ve/veya MKK’ya bildirilir.
(5) Yatırım kuruluÅŸlarının, yabancı banka ve aracı kurumlara hesap açmadan önce, bu kurumlardan, hesabına iÅŸlem yapılan müÅŸterinin kimlik bilgilerinin verileceÄŸine iliÅŸkin bir taahhütname almaları zorunludur.
MüÅŸteri sınıflandırılması ve limitlendirilmesi (DeÄŸiÅŸik baÅŸlık:RG-14/1/2016-29593)
MADDE 30 –
(1) Yatırım kuruluÅŸları tüm müÅŸterilerini TebliÄŸin bu bölümünde belirtilen esaslar doÄŸrultusunda profesyonel ya da genel müÅŸteri olarak sınıflandırmak, bu sınıflandırmaya uygun olarak hizmet ve faaliyet sunmak ve müÅŸteri sınıflarına uygun olarak yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır.
(2) Yatırım kuruluÅŸları, sınıflandırma yaparken müÅŸterilerine bu TebliÄŸ uyarınca yer aldıkları sınıf ve ilgili mevzuat hükümleri ile yer aldıkları sınıfı deÄŸiÅŸtirme hakları hakkında bilgi vermek zorundadır.
(3) MüÅŸteri, tabi olduÄŸu sınıflandırmayı etkileyebilecek bir durum ortaya çıktığında söz konusu hususu yatırım kuruluÅŸuna bildirmekle, yatırım kuruluÅŸu ise müÅŸterinin sınıfını etkileyecek bir durumun ortaya çıktığını öÄŸrenmesi halinde mevzuatta öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesi için gerekli iÅŸlemleri tesis etmekle yükümlüdür. Yukarıda yer alan esaslar çerçevesinde verilen bilgilerin doÄŸruluÄŸundan ve gerektiÄŸinde güncellenmesinden müÅŸteri sorumludur.
(4) Yatırım kuruluÅŸları müÅŸterilerin, profesyonel müÅŸteri olduÄŸuna iliÅŸkin tevsik edici belgeleri müÅŸteriden talep etmekle ve Kurulun belge ve kayıt ile ilgili düzenlemeleri uyarınca belirlenen süreyle saklamakla yükümlüdür.
(5) (Ek:RG-14/1/2016-29593) Aracı kurumlar müÅŸterileri için, iÅŸlem türleri ve sermaye piyasası araçları bazında müÅŸterilerin mali durumu, risk düzeyleri ile teminat durumları dikkate alınarak müÅŸterilere iÅŸlem yapma ve/veya pozisyon açma limitleri tahsis eder. Tahsis edilen limitler çerçevesinde müÅŸteriler gruplandırılabilir. MüÅŸterilerinin iÅŸlemlerinin mevzuat ve aracı kurumların risk politikaları kapsamında oluÅŸturdukları limitler çerçevesinde gerçekleÅŸtirilmesini saÄŸlar. Limit belirlenmesi ile ilgili olarak Kurulun diÄŸer tebliÄŸlerinde belirlenmiÅŸ özel ÅŸartlara uyulur.
Profesyonel müÅŸteri ve genel müÅŸteri
MADDE 31 –
(1) "Profesyonel müÅŸteri" kendi yatırım kararlarını verebilecek ve üstlendiÄŸi riskleri deÄŸerlendirebilecek tecrübe, bilgi ve uzmanlığa sahip müÅŸteriyi ifade eder. Bir müÅŸterinin profesyonel müÅŸteri olarak dikkate alınabilmesi için aÅŸağıdaki kuruluÅŸlardan biri olması ya da sayılan nitelikleri haiz olması gerekir:
a) Aracı kurumlar, bankalar, portföy yönetim ÅŸirketleri, kolektif yatırım kuruluÅŸları, emeklilik yatırım fonları, sigorta ÅŸirketleri, ipotek finansman kuruluÅŸları, varlık yönetim ÅŸirketleri ile bunlara muadil yurt dışında yerleÅŸik kuruluÅŸlar.
b) Emekli ve yardım sandıkları, 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi uyarınca kurulmuÅŸ olan sandıklar.
c) Kamu kurum ve kuruluÅŸları, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu gibi uluslararası kuruluÅŸlar.
ç) Nitelikleri itibarıyla bu kurumlara benzer olduÄŸu Kurulca kabul edilebilecek diÄŸer kuruluÅŸlar.
d) Aktif toplamının 50.000.000 Türk Lirası, yıllık net hâsılatının 90.000.000 Türk Lirası, özsermayesinin 5.000.000 Türk Lirasının üzerinde olması kıstaslarından en az ikisini taşıyan kuruluÅŸlar. [Bknz: Kurulun i-SPK 5.2 (19/01/2023 tarihli ve 3/96 s.k.) sayılı Ä°lke Kararı]
e) 32 nci maddede tanımlanan talebe dayalı olarak profesyonel kabul edilen müÅŸteriler.
(2) Yatırım kuruluÅŸunun herhangi bir faaliyet veya hizmet sunmadan önce profesyonel müÅŸterilerini, yararlanamayacakları mevzuat hükümleri hakkında yazılı olarak bilgilendirmesi ÅŸarttır.
(3) MüÅŸterinin, profesyonel müÅŸteri olarak dikkate alınmak istemediÄŸi ve bu talebini yazılı olarak yatırım kuruluÅŸuna ilettiÄŸi durumlarda, yatırım kuruluÅŸunun bu talebi dikkate alması zorunludur.
(4) Profesyonel müÅŸteri tanımı kapsamına girmeyen müÅŸteriler "genel müÅŸteri" kabul edilir.
Talebe dayalı olarak profesyonel müÅŸteri kabul edilecek müÅŸteriler
MADDE 32 –
(1) Genel müÅŸterilerden aÅŸağıdaki nitelikleri haiz olanlar, yazılı olarak talep etmeleri ve aÅŸağıdaki ÅŸartlardan en az ikisini saÄŸladıklarını tevsik etmeleri durumunda, yatırım kuruluÅŸunun sunabileceÄŸi hizmet ve faaliyetlerden profesyonel müÅŸteri sıfatıyla yararlanabilir. Bir müÅŸterinin profesyonel müÅŸteri olarak kabul edilebilmesi için aÅŸağıdaki ÅŸartlardan en az ikisini saÄŸlaması gerekir:
a) Ä°ÅŸlem yapılması talep edilen piyasalarda son 1 yıl içinde, her 3 aylık dönemde en az 500.000 Türk Lirası hacminde ve en az 10 adet iÅŸlem gerçekleÅŸtirmiÅŸ olmaları
b) Nakit mevduatlarının ve sahip olduÄŸu sermaye piyasası araçlarının da dâhil olduÄŸu finansal varlıkları toplamının 1.000.000 Türk Lirası tutarını aÅŸması
c) Finans alanında üst düzey yönetici pozisyonlarından birinde en az 2 yıl görev yapmış olması veya sermaye piyasası alanında en az 5 yıl ihtisas personeli olarak çalışmış olması veya Sermaye Piyasası Faaliyetleri Ä°leri Düzey Lisansı veya Türev Araçlar Lisansına sahip olması
(2) Bu madde ile 31 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen tutarlar gerekli görülmesi durumunda Kurul tarafından deÄŸiÅŸtirilebilir.
(3) Kurulun ilgili düzenlemelerinde yer alan nitelikli yatırımcı tanımı kapsamında, talebe dayalı olarak profesyonel kabul edilecek müÅŸterilerin belirlenmesinde bu maddenin birinci fıkrasında yer alan ÅŸartlardan sadece (b) bendindeki ÅŸartı saÄŸlayanlar nitelikli yatırımcı olarak kabul edilir.
Uygunluk testi
MADDE 33 –
(1) Uygunluk testi, yatırım kuruluÅŸu tarafından pazarlanan ya da müÅŸteri tarafından talep edilen ürün ya da hizmetin müÅŸteriye uygun olup olmadığının deÄŸerlendirilmesi amacıyla, müÅŸterilerin söz konusu ürün veya hizmetin taşıdığı riskleri anlayabilecek bilgi ve tecrübeye sahip olup olmadıklarının tespit edilmesidir. Yatırım kuruluÅŸları alım satıma aracılık ve halka arza aracılık faaliyetleri kapsamında yalnızca genel müÅŸterilere uygunluk testi yapmakla yükümlüdür.
(2) Yatırım kuruluÅŸunun, ürün veya hizmetin müÅŸterinin kendi talebi doÄŸrultusunda sunulması ve yatırım kuruluÅŸunun uygunluk testi yapmakla yükümlü bulunmadığı hususunda müÅŸterinin bilgilendirilmesi ÅŸartlarıyla;
a) Yatırım fonu katılma payları
b) Hazine MüsteÅŸarlığı tarafından ihraç edilmiÅŸ borsalarda ve teÅŸkilatlanmış diÄŸer pazar yerlerinde iÅŸlem gören kamu borçlanma araçları
için uygunluk testi yapması zorunlu deÄŸildir. Bildirime iliÅŸkin ispat yükü yatırım kuruluÅŸuna aittir.
(3) Yatırım kuruluÅŸunun uygunluk testini yapabilmesi için gerekli bilgileri saÄŸlamak amacıyla standart formları geliÅŸtirmesi ve bu formda yer alan bilgileri güncel olarak tutması gerekir. Uygunluk testine dair ilk bilgiler yazılı olarak alınır, güncellemeler ise elektronik ortamda yapılabilir. Uygunluk testi kapsamında asgari olarak aÅŸağıda yer alan hususlarda bilgi alınır:
a) MüÅŸterinin yatırım amaçlarına iliÅŸkin olarak; yatırım süresi ile risk ve getiri tercihleri
b) MüÅŸterinin portföyünde veya hesabında gerçekleÅŸtirilecek iÅŸlemlere iliÅŸkin riskleri anlayacak bilgi ve tecrübeye sahip olup olmadığına iliÅŸkin olarak; müÅŸterinin yaşı ve mesleÄŸi, eÄŸitim durumu, geçmiÅŸte gerçekleÅŸtirdiÄŸi sermaye piyasası araçlarına iliÅŸkin iÅŸlemlerin türü, niteliÄŸi, hacmi, sıklığı
(4) Uygunluk testi yapmak için kullanılacak standart formların asgari içeriÄŸi Birlik tarafından belirlenerek Kurul onayına sunulur.
(5) Uygunluk testi yapılabilmesi için müÅŸteriye ait gerekli bilgilerin saÄŸlanmasına ve güncellenmesine iliÅŸkin usul ve esasların yer aldığı iÅŸ akış prosedürünün yazılı hale getirilmesi ve yönetim kurulunca onaylanması zorunludur.
(6) Yatırım kuruluÅŸlarının söz konusu formların yanı sıra hesabı açan ve/veya bilgileri toplayan müÅŸteri temsilcisi ile hesabın açılmasını onaylayan yetkilinin ad, soyad ve unvan bilgilerini de saklaması gerekir.
(7) MüÅŸterilere bu bilgilerin sunulacak hizmet ve faaliyetlerin kendilerine uygun olup olmadığının deÄŸerlendirilmesi amacıyla talep edildiÄŸinin bildirilmesi gerekir. Yatırım kuruluÅŸları, müÅŸterilerine söz konusu bilgileri vermemeleri hususunda telkinde bulunamaz.
(8) MüÅŸterinin uygunluk testi için yatırım kuruluÅŸuna bilgi vermemesi veya eksik ya da güncel olmayan bilgi vermesi halinde, yatırım kuruluÅŸu hangi ürün ya da hizmetlerin müÅŸteriye uygun olduÄŸunun tespit edilmesine imkân bulunmadığı hususunda müÅŸteriyi yazılı olarak uyarır.
(9) Yatırım kuruluÅŸu uygunluk testi sonucunda herhangi bir ürün ya da hizmetin müÅŸteriye uygun olmadığı kanaatine ulaşırsa, müÅŸteriyi yazılı olarak uyarır. Bu durumda yatırım kuruluÅŸu söz konusu ürün ya da hizmete yönelik olarak müÅŸteriye bire bir genel yatırım tavsiyesinde bulunamaz.
(10) Yatırım kuruluÅŸunun hangi ürün ya da hizmetlerin müÅŸteriye uygun olduÄŸunun tespit edilmesine imkân bulunmadığına veya bir ürün ya da hizmetin müÅŸteriye uygun olmadığına iliÅŸkin uyarıda bulunmuÅŸ olmasına raÄŸmen, müÅŸterinin söz konusu hizmet ya da ürünü almak istemesi durumunda yatırım kuruluÅŸu müÅŸteriye söz konusu talep yönünde hizmet verip vermemek hususunda serbesttir.
(11) Yatırım kuruluÅŸları bu madde uyarınca, geliÅŸtirilen standart formları, hizmet ya da ürünün müÅŸteriye uygun olup olmadığına iliÅŸkin tevsik edici belgeleri, temin edilen bilgi ve belgeleri ve müÅŸterilere yapılan uyarıları Kurulun belge ve kayıt düzenlemeleri uyarınca belirlenen süre ile saklamak zorundadır.
YEDÄ°NCÄ° BÖLÜM
Yatırım KuruluÅŸlarının Yükümlülükleri
Aracı kurumların ortaklık yapısı deÄŸiÅŸikliklerinde izin veya bildirim yükümlülüÄŸü
MADDE 34 –
(1) Bir kiÅŸinin aracı kurum sermayesinin veya oy haklarının %10’u veya daha fazlasını temsil eden payları edinmek suretiyle aracı kurum ortağı olması veya bir ortaÄŸa ait payların aracı kurum sermayesinin veya oy haklarının %10, %20, %33 veya %50 sini aÅŸması sonucunu veren pay edinimleri ile bir ortaÄŸa ait payların yukarıdaki oranların altına düÅŸmesi sonucunu veren pay devirleri Kurulun iznine tabidir.
(2) Aracı kurumda yönetim imtiyazı veren ya da intifa hakkı taşıyan payların devri herhangi bir orana bakılmaksızın Kurul iznine tabidir.
(3) Aracı kurumda pay sahibi bulunan tüzel kiÅŸilerin kendilerine ait pay devirleri, bu pay devirlerinin aracı kurumdaki pay sahipliÄŸini doÄŸrudan veya dolaylı olarak %10, %20, %33 veya %50 oranlarında deÄŸiÅŸtirmesi halinde, ayrıca tüzel kiÅŸinin aracı kurumla ilgili olarak yönetim imtiyazına sahip bulunduÄŸu hallerde tüzel kiÅŸinin %10, %20, %33 veya %50 oranlarındaki ortaklık yapısı deÄŸiÅŸiklikleri veya imtiyazlı paylarının devrini içeren ortaklık yapısı deÄŸiÅŸiklikleri aracı kurumların faaliyet ÅŸartları bakımından Kurulun onayına tabidir. Aracı kurumların %10 undan fazlasına sahip tüzel kiÅŸilerin yönetim imtiyazına sahip paylarının devri de aracı kurumların faaliyet ÅŸartları bakımından Kurulun onayına tabidir.
(4) Bir kiÅŸinin, doÄŸrudan veya dolaylı olarak, aracı kurum sermayesinin veya oy haklarının yukarıdaki oranlara ulaÅŸmayan veya bu oranlar arasında kalan pay devirlerinde ise devri izleyen 10 iÅŸ günü içinde Kurula bildirimde bulunulur.
(5) Bankaların ortaklık yapısında doÄŸrudan ya da dolaylı olarak meydana gelen deÄŸiÅŸiklikler için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun izninin bulunması durumunda, söz konusu pay devirlerine baÄŸlı olarak aracı kurumun ortaklık yapısında oluÅŸacak dolaylı deÄŸiÅŸiklik için, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun iznini izleyen 10 iÅŸ günü içinde Kurula bildirimde bulunulur.
(6) Bu maddeye aykırı olarak gerçekleÅŸtirilen devirler pay defterine kaydolunmaz ve bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür.
Borsadan edinilen paylara iliÅŸkin izin ya da bildirim yükümlülüÄŸü
MADDE 35 –
(1) Payları halka arz edilen aracı kurumların borsada iÅŸlem gören payları için de bir kiÅŸinin aracı kurum sermayesinin %10 u veya daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya bir ortaÄŸa ait payların aracı kurum sermayesinin %10, %20, %33 veya %50 sini aÅŸması sonucunu veren pay edinimleri bu paylara baÄŸlı temettü hariç ortaklık haklarının kullanılabilmesi bakımından Kurulun iznine tabidir. Bu durumda ortaklık yapısı deÄŸiÅŸikliÄŸi baÅŸvurusu payları bu fıkrada belirtilen oranlara ulaÅŸan gerçek veya tüzel kiÅŸiler tarafından yapılır. Söz konusu oranların, aracı kurumların borsa dışından elde edilen payları da dâhil olmak üzere borsada iÅŸlem gören payların edinilmesi ile gerçekleÅŸmesi halinde de bu fıkra hükmü uygulanır.
(2) Payları borsada iÅŸlem gören aracı kurumların bir ortağına ait payların birinci fıkrada öngörülen oranların altına düÅŸmesi sonucunu veren pay devirlerinde ise Kurula 10 iÅŸ günü içinde bildirimde bulunulur. Åžu kadar ki bir ortaÄŸa ait payların aracı kurum sermayesinin %10 unun altına düÅŸmesi sonucunu verecek pay satışı durumunda, satış yapılmadan önce Kuruldan izin alınması zorunludur. Bu durumda da izin baÅŸvurusu veya bildirim ilgili gerçek veya tüzel kiÅŸiler tarafından yapılır.
Payların birlikte değerlendirilmesi
MADDE 36 –
(1) 34 üncü ve 35 inci maddelerin uygulanmasında;
a) Bir gerçek kiÅŸi ile eÅŸ ve velayeti altındaki çocuklarına, bunların sınırsız sorumlulukla katıldıkları veya yönetim kurulu baÅŸkanı, üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı oldukları ortaklıklara,
b) Kamu tüzel kiÅŸileri hariç olmak üzere bir tüzel kiÅŸinin veya yukarıda sayılanların, sermayelerinin doÄŸrudan veya dolaylı olarak %25 veya daha fazlasına iÅŸtirak ettikleri ortaklıklara,
c) Kurul tarafından aralarında istihdam ilişkisi, akdi ilişki ya da sair nedenlerle birlikte hareket ettiği belirlenenlere
ait paylar bir kiÅŸiye ait addolunur.
Tescil ve ilan yükümlülüÄŸü
MADDE 37 –
(1) Aracı kurumların merkez dışı örgüt açma izinleri ve iÅŸletme adı veya marka kullanım izinleri, konuya iliÅŸkin Kurul izninin tebliÄŸini izleyen 10 iÅŸ günü içinde ilgili ticaret siciline tescil ettirilir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan olunur. Ayrıca yatırım kuruluÅŸlarının her türlü faaliyet izni ile aracı kurumların merkez dışı örgüt açma ve iÅŸletme adı veya marka kullanım izinleri, konuya iliÅŸkin Kurul izninin tebliÄŸi üzerine yatırım kuruluÅŸunun internet sitesinde ve Kamuyu Aydınlatma Platformunda ilan olunur.
(2) Faaliyetlerin geçici durdurulması ya da herhangi bir faaliyet izninin iptali halinde keyfiyet, Kurulca tebliÄŸi üzerine derhal yatırım kuruluÅŸunun internet sitesinde ve Kamuyu Aydınlatma Platformunda ilan olunur.
(3) Merkez dışı örgüt faaliyetlerinin Kurul tarafından veya aracı kurumun talebi doÄŸrultusunda geçici olarak durdurulması halinde keyfiyet, Kurulca tebliÄŸi üzerine derhal aracı kurumun internet sitesinde ve Kamuyu Aydınlatma Platformunda ilan olunur. Merkez dışı örgütün kapatılması halinde ise ayrıca merkez dışı örgütün tescili Kurulca tebliÄŸini izleyen 10 iÅŸ günü içinde ticaret sicilinden terkin edilir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan olunur.
(4) Bu madde uyarınca yapılan ilanlara ilişkin masraflar ilgili yatırım kuruluşuna aittir.
Yatırım kuruluÅŸlarının BirliÄŸe ve SPL’ye yapacakları bildirimler
MADDE 38 –
(1) Aracı kurumlar, yönetici, ihtisas personeli, müfettiÅŸ, iç kontrol elemanı ve risk yönetim elemanının 18 inci madde ile belirlenen unvanı ile görev yapacağı hizmet birimini 13 üncü maddesinde öngörülen ÅŸartları taşıdığını tevsik edici belgeler ve ayrıntılı iÅŸ tecrübesini gösteren özgeçmiÅŸi ile birlikte iÅŸe alınmalarını takiben 10 iÅŸ günü içinde SPL’ye bildirir. Söz konusu personelin görevden ayrılması, unvan ve hizmet biriminin deÄŸiÅŸtirilmesi ile benzeri her türlü deÄŸiÅŸiklik de keyfiyeti takip eden 10 iÅŸ günü içinde SPL’ye bildirilir.
(2) Aracı kurumlar, yönetici, ihtisas personeli, müfettiÅŸ, iç kontrol elemanı ve risk yönetim elemanının 13 üncü maddede öngörülen durumlarında herhangi bir deÄŸiÅŸiklik olması halinde, keyfiyeti 10 iÅŸ günü içinde SPL’ye bildirir.
(3) Bankalar, yatırım hizmet ve faaliyetlerini sundukları merkez birimleri ile merkez dışı birimlerini ve bu birimlerde görev yapan yönetici ve ihtisas personeliyle ilgili olarak birinci ve ikinci fıkradaki esaslar dâhilinde SPL’ye bildirimde bulunur.
(4) 15 inci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca aracı kurumların murahhas üye tayinine ve bunların yetki ve sorumluluklarının belirlenmesine iliÅŸkin yönetim kurulu kararları ile bunda yapılan deÄŸiÅŸiklikler, ilgili yönetim kurulu kararının tescilini izleyen 3 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe bildirilir.
(5) Aracı kurumlar merkez ve merkez dışı örgütlerinin adresleri ile faaliyet ÅŸartlarını tevsik eden belgelerle birlikte bunlarda meydana gelen deÄŸiÅŸiklikleri keyfiyeti izleyen 10 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe bildirmek zorundadır.
(6) Aracı kurumlar imza yetkililerini gösterir mevcut imza sirkülerlerini ve deÄŸiÅŸiklik meydana gelmesi halinde güncel imza sirkülerlerini keyfiyeti izleyen 10 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe gönderir. Bankalar da sermaye piyasası faaliyetlerine iliÅŸkin birimleriyle sınırlı olarak bu hükme tabidir.
(7) Aracı kurumlar, ortakları, personeli, müÅŸterileri ve diÄŸer gerçek ve tüzel kiÅŸiler aleyhine açtıkları dava ve takipler ile bunların kendileri aleyhine açtıkları dava ve takipleri ve sonuçlarını öÄŸrendikleri tarihi izleyen 10 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe bildirmek zorundadır. Söz konusu dava ve takiplerin tutarının özsermayenin %10 unu geçmesi halinde Kurula da bildirimde bulunulur. Bankalar da yatırım hizmet ve faaliyetleri ile sınırlı olarak bu fıkra hükmüne tabidir.
(8) Aracı kurumlar Kurulun bağımsız denetime iliÅŸkin düzenlemeleri kapsamında seçtikleri bağımsız denetim kuruluÅŸu hakkındaki bilgiler ile buna iliÅŸkin deÄŸiÅŸiklikleri keyfiyeti izleyen 10 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe bildirir.
(9) Yatırım kuruluÅŸları iletiÅŸim bilgileri, internet sitesi adresi, vergi kimlik numarası ve ticaret sicil numarası bilgileri ile bunlarda meydana gelen deÄŸiÅŸiklikleri keyfiyeti izleyen 10 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe bildirir.
(10) 37 nci madde uyarınca yapılan ilanlara iliÅŸkin gazeteler ilanı izleyen 10 iÅŸ günü içinde BirliÄŸe gönderilir.
(11) Birlik ve SPL, bu madde uyarınca kendilerine yapılan bildirimler kapsamında bir veri tabanı oluÅŸturur, söz konusu veri tabanlarını ilgili konularda birbirlerinin ve her durumda Kurulun eriÅŸimine açar. BirliÄŸe ve SPL’ye yapılacak tüm bildirimler elektronik imzalı olarak da yapılabilir.
(12) Birlik ve SPL, bu madde uyarınca kendisine yapılan bildirimler kapsamında yatırım kuruluÅŸları, merkez dışı örgütleri ile personeli hakkında bu TebliÄŸ hükümlerine aykırı bir durum tespit etmesi halinde 3 iÅŸ günü içinde Kurula yazılı olarak bildirimde bulunur.
Ä°zinsiz sermaye piyasası faaliyetlerini takip ve bildirim yükümlülüÄŸü
MADDE 39 –
(1) Yatırım kuruluÅŸu, sermaye piyasası faaliyetleriyle ilgili olarak hesap iliÅŸkisi içine girdiÄŸi kiÅŸi ve kurumların mevzuatın imkân verdiÄŸi haller hariç olmak üzere birden fazla kiÅŸi adına veya temsilci sıfatıyla iÅŸlemde bulunduklarını öÄŸrenmesi halinde, bu iÅŸlemlere iliÅŸkin olarak;
a) Her ne adla olursa olsun komisyon tahsil edip etmediklerini,
b) Fiilen portföy yöneticiliÄŸi faaliyeti sonucunu doÄŸuracak iÅŸlemlerde bulunup bulunmadıklarını,
c) Åžube, irtibat bürosu veya aracı kurumlar için öngörülmüÅŸ bulunan mekân, teknik donanım, personel ve benzeri organizasyonu saÄŸlayıp saÄŸlamadıklarını,
ç) Çerçeve sözleÅŸme, alındı veya ödendi belgesi, müÅŸteri emri formu ve benzeri mahiyette belgeler düzenleyip düzenlemediklerini
araÅŸtırmakla yükümlüdür.
(2) Yukarıda sayılan hususlara baÄŸlı olarak izinsiz sermaye piyasası faaliyeti yapıldığına dair somut ve güçlü emarelerin varlığının tespiti halinde, yatırım kuruluÅŸunun bu kiÅŸi veya kurumla hesap iliÅŸkisini sona erdirerek ivedilikle Kurula bildirimde bulunması zorunludur. Aksi halde, izinsiz sermaye piyasası faaliyetinin yürütüldüÄŸü izlenimini verecek ÅŸekilde çalışan söz konusu kiÅŸi veya kurumun bu iÅŸlemlerinden doÄŸan her türlü hukuki sorumluluk yatırım kuruluÅŸuna ait addolunur.
İştirak ve iştirak sınırları
MADDE 40 –
(1) Bir ÅŸirkette %10 veya daha fazla paya sahip olunması, ÅŸirketin yönetim kuruluna katılınması, genel kurulda asaleten oy kullanılması veya iktisap edilen payların 1 yıldan uzun sürede elden çıkarılmaması iÅŸtirak amacıyla ortaklık kabul edilir.
(2) Aracı kurumlar, sermaye piyasası kurumları, borsalar, kıymetli maden aracı kurumları, sigorta, bireysel emeklilik, finansal kiralama, faktoring, finansman ve varlık yönetim ÅŸirketleri ile Kurulca uygun görülecek diÄŸer finansal kuruluÅŸlara herhangi bir sınıra tabi olmaksızın iÅŸtirak edebilirler. [Bknz: Aracılık Faaliyetleri Dairesi BaÅŸkanlığı'nın 09.01.2017 tarih ve E.292 sayılı yazısı]
(3) Aracı kurumların ikinci fıkrada sayılanlar dışındaki ortaklıklara yapabilecekleri iÅŸtirakleri toplamı ise özsermayelerinin %25 ini aÅŸamaz. GeniÅŸ yetkili aracı kurumlar için bu sınır %50 dir. Sermaye artırımları dolayısıyla bedelsiz edinilen ortaklık payları ile ortaklık paylarının herhangi bir fon çıkışı gerektirmeyen deÄŸer artışları iÅŸtirak sınırının hesaplanmasında dikkate alınmaz.
(4) Aracı kurumlar, ödenmiÅŸ sermayelerinin %10 undan fazlasına sahip olan ortaklıklara ve yöneticilerinin ayrı ayrı veya birlikte sermayelerinin %25 inden fazlasına sahip oldukları ortaklıklara iÅŸtirak edemezler.
Reklam, ilan ve duyurular
MADDE 41 –
(1) (DeÄŸiÅŸik:RG-14/1/2016-29593) Yatırım kuruluÅŸlarının yatırım hizmet ve faaliyetlerine yönelik olarak her türlü yazılı basın, internet, telefon, radyo, televizyon, sinema gibi iletiÅŸim kanalları ile açık hava, basılı materyal gibi her türlü yazılı, görsel ve elektronik iletiÅŸim araç ve ortamları ile yapılacak yayın, ilan, reklam ve duyuruda objektif olması gerekir. Yatırım kuruluÅŸları, yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgilere dayalı ve müÅŸterilerin tecrübe veya bilgi noksanlıklarını istismar edici yayın, ilan, duyuru ve reklam yapamaz, diÄŸer yazılı ve sözlü açıklamalarda bulunamaz.
(2) Yatırım kuruluÅŸları yayın, ilan, duyuru ve reklamlarında mevzuatın imkân verdiÄŸi haller hariç olmak üzere mutlak getiri ve/veya zarara karşı garanti taahhüdünde bulunamaz.
(3) Reklam ve ilanlarda, yatırım kuruluÅŸunun mali durumuna iliÅŸkin sayısal veriler ile yönetilen "portföy büyüklüÄŸüne", "müÅŸteri sayısına", "iÅŸlem hacmine" iliÅŸkin veya buna benzer resmi verilerle kanıtlanması mümkün olan ifadeler, ancak bu yargılara ulaÅŸmayı saÄŸlayabilecek kaynaklar referans gösterilmek suretiyle kullanılabilir. Bu tür bilgiler için sadece kamu kurum ve kuruluÅŸlarının ilgili yayınları ile mali alanda meslek örgütü niteliÄŸindeki kuruluÅŸların kaynakları referans olarak gösterilir.
(4) (Ek:RG-14/1/2016-29593)(1) Aracı kurumlar tarafından kaldıraçlı iÅŸlemlere iliÅŸkin olarak birinci fıkrada belirtilen mecralarda yapılacak her türlü yayın, ilan, reklam ve duyuruda, 10/1/2015 tarihli ve 29232 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar YönetmeliÄŸinin 19 uncu maddesinde belirlenen esaslara uygun olarak, 28 inci madde uyarınca açıklanan döneme iliÅŸkin aracı kurumların karda ve zararda olan müÅŸteri hesaplarının oransal dağılımına yer verilmesi zorunludur.
(5) (Ek:RG-14/1/2016-29593) (1) Aracı kurumlar tarafından kaldıraçlı iÅŸlemlere iliÅŸkin olarak birinci fıkrada belirtilen mecralarda yapılacak her türlü yayın, ilan, duyuru ve reklamlarda;
a) MüÅŸterinin her durumda kazanç elde edeceÄŸine veya hiçbir durumda zarar edilmeyeceÄŸine yönelik ifadelere,
b) Belirli meslek gruplarına veya üniversite öÄŸrencileri, ev hanımları gibi toplumun çeÅŸitli kesimleri kullanılmak suretiyle veya genel olarak müÅŸterilerin ek gelir veya kazanç saÄŸlayacağına ya da mevcut gelirlerini artıracağına yönelik ifadelere,
c) Ä°ÅŸlemlerin garantili veya güvenli olarak veya Kurulun ya da diÄŸer sermaye piyasası kurumlarının güvencesi veya teminatı kapsamında gerçekleÅŸtirildiÄŸine iliÅŸkin ifadelere,
ç) Ä°ÅŸlemlerin risk taşımadığı, herhangi bir bilgi gerektirmediÄŸi veya kısa süreli bir eÄŸitimle iÅŸlemler hakkında bilgi sahibi olunabileceÄŸine ve yatırım yapılabileceÄŸine yönelik ifadelere,
d) Herhangi bir istatistiki veya somut veriye dayanılmaksızın ilgili aracı kurumu öne çıkaracak ÅŸekilde haksız rekabet doÄŸuracak ifadelere,
e) MüÅŸterilerin dini, kültürel veya sosyal içerikli hassasiyetlerine yönelik kullanılan ifadelere,
f) Belirli bir kur veya parite hedeflerine,
g) Yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıracak şekilde kişi veya subjelere,
yer verilemez.
(6) MüÅŸterilere yönelik bire bir tanıtım ve bilgilendirmelerde de bu maddede yer alan esaslara uyulur.
(7) Yatırım kuruluÅŸları yatırım hizmet ve faaliyetlerine iliÅŸkin tüm yayın, ilan, duyuru ve reklamların bir örneÄŸini Kurulun belge kayıt düzenlemelerinde belirtilen süreyle saklamak zorundadır.
SEKÄ°ZÄ°NCÄ° BÖLÜM
Aracı Kurumların Merkez Dışı Örgütleri
Merkez dışı örgütler
MADDE 42 –
(1) Aracı kurumların merkez dışı örgütleri ÅŸube ve irtibat bürolarından oluÅŸur.
(2) Kurul merkez dışı örgüt açma baÅŸvurularını aracı kurumların faaliyetlerini ilgili Kurul düzenlemelerine uygun ÅŸekilde yürütebilecek nitelik ve yeterlilikte olup olmadıkları, mevzuatta aranan ÅŸartları yerine getirip getirmedikleri ve mevzuata uyum konusunda gerekli özeni gösterip göstermedikleri açısından deÄŸerlendirir.
(3) Aracı kurumların herhangi bir merkez dışı örgütü faaliyete geçtikten sonra, Kurulca yapılacak incelemeler sonucunda merkez dışı örgütün mevzuata aykırı iÅŸ ve iÅŸlemlerinin tespiti halinde, ÅŸube ve irtibat bürosunun faaliyetleri durdurulabilir ve/veya aracı kurumun merkez dışı örgüt açmasına kısıtlama getirilebilir.
(4) Aracı kurumların ÅŸube ve irtibat bürosu açmasına iliÅŸkin 43 ve 44 üncü maddelerde aranan ÅŸartların yerine getirilmemesinden ve ÅŸube veya irtibat bürolarının yapacağı iÅŸ ve iÅŸlemlerden kaynaklanan her türlü hukuki ve cezai sorumluluk aracı kuruma aittir.
(5) Kurul tarafından ya da aracı kurumun talebi doÄŸrultusunda aracı kurumların merkez dışı örgüt faaliyetlerinin geçici olarak durdurulması ya da merkez dışı örgütün kapatılması halinde merkez dışı örgütteki müÅŸteri hesaplarının durumu hakkında Kurula bilgi verilir.
(6) Merkez dışı örgütler, özellikle mülkiyet ve yönetim açısından hukuki statülerine uygun olmayan ÅŸekilde tesis edilemez ve iÅŸletilemez.
Åžube açma ÅŸartları
MADDE 43 –
(1) Aracı kurumların ÅŸube açmaları için;
a) Hizmetin gerektirdiÄŸi yeterli mekân ve teknik donanımın saÄŸlanmış, iÅŸ yerinin amaca uygun olarak tefriÅŸ edilmiÅŸ olması,
b) Faaliyet konularına ve ÅŸubenin ihtiyacına uygun saÄŸlıklı bir yönetimin, merkez ile irtibatlı ve Kurulun düzenlemelerine uygun muhasebe sistemi ile kayıt ve belge düzeninin, süratli bir iÅŸ akışı ve iletiÅŸimin kurulmuÅŸ, ÅŸube uhdesinde bulunacak varlıklara iliÅŸkin sigorta dahil olmak üzere gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış bulunması,
c) 13 üncü maddede belirtilen nitelikleri haiz bir ÅŸube müdürü ile ÅŸubenin ihtiyacına göre yeterli sayıda ihtisas personelinin istihdam edilmiÅŸ olması
şarttır.
(2) Aracı kurumların ÅŸubelerini nakletmesi halinde de ÅŸube açmaları için bu maddede yer alan ÅŸartlar aranır ve eski ÅŸubeye iliÅŸkin tescil terkin edilerek yeni ÅŸube bu TebliÄŸdeki esaslar çerçevesinde tescil ve ilan ettirilir.
Ä°rtibat bürosu açma ÅŸartları
MADDE 44 –
(1) Ä°rtibat büroları, aracı kurumu ve aracı kurumun yetkili olduÄŸu yatırım hizmet ve faaliyetlerinin tanıtımını yapmak amacıyla aracı kurumu temsil etmekle görevli hizmet birimleridir. Ä°rtibat büroları sadece müÅŸteri emirlerini aracı kuruma iletebilir.
(2) Aracı kurumların irtibat bürosu açmaları için;
a) Hizmetin gerektirdiÄŸi mekân ve teknik donanımın saÄŸlanmış, iÅŸyerinin amaca uygun olarak tefriÅŸ edilmiÅŸ olması,
b) 13 üncü maddede belirtilen nitelikleri haiz en az 2 yıllık ön lisans eÄŸitimi veren okullardan mezun bir büro sorumlusu ile büronun ihtiyacına göre yeterli sayıda ihtisas personelinin istihdam edilmiÅŸ olması [Bknz: Aracılık Faaliyetleri Dairesi BaÅŸkanlığı'nın 30.03.2017 tarih ve E.4301 sayılı yazısı]
şarttır.
(3) Aracı kurumların irtibat bürolarını nakletmesi halinde irtibat bürosu açmaları için bu maddede yer alan ÅŸartlar aranır ve eski irtibat bürosuna iliÅŸkin tescil terkin edilerek yeni irtibat bürosu bu TebliÄŸdeki esaslar çerçevesinde tescil ve ilan ettirilir.
Åžube ve irtibat bürosu izin süreci
MADDE 45 –
(1) Aracı kurumlar, ÅŸube veya irtibat bürosu açılmasına iliÅŸkin noter onaylı yönetim kurulu kararı, ÅŸube veya irtibat bürosuna iliÅŸkin fizibilite etüdü ile ÅŸube ve irtibat bürosu açılmasına iliÅŸkin 43 veya 44 üncü maddelerde aranan ÅŸartları yerine getirdiklerini tevsik eden bilgi ve belgelerle izin almak üzere Kurula baÅŸvurur.
(2) Kurul tarafından izin baÅŸvurusu olumlu karşılandığı takdirde, keyfiyetin tebliÄŸini takiben aracı kurumlar kendi ticaret unvanları altında ÅŸube veya irtibat bürosunun adı ile kurulmasına iliÅŸkin yönetim kurulu kararını tescil ve ilan ettirerek ÅŸube veya irtibat bürolarını faaliyete geçirir.
(3) Ä°zin baÅŸvuruları Kurul tarafından 30 iÅŸ günü içinde sonuçlandırılır. Kurulca istenecek eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması için geçen süreler bu sürenin hesabında dikkate alınmaz.
Aracı kurumların yurt dışındaki faaliyetleri
MADDE 46 –
(1) Aracı kurumlar Kuruldan izin almak şartıyla yurt dışında,
a) Åžube veya irtibat bürosu açmak,
b) Yurt dışında yerleÅŸik müÅŸterilerin emirlerini yurt içi piyasalarda gerçekleÅŸtirmek için ilgili ülkenin yetkili otoritesinden faaliyet izni almış bir kuruluÅŸ ile sözleÅŸme akdetmek
suretiyle faaliyet gösterebilir.
(2) Aracı kurumlar yurt dışında faaliyete baÅŸlamak için 47 veya 48 inci maddelerde aranan ÅŸartları saÄŸladıklarını tevsik eden belgelerle Kurula baÅŸvurur. BaÅŸvuruların deÄŸerlendirilmesinde ilgili ülkenin yetkili otoritesi ile Kurul arasında yeterli bilgi akışı ve ülke mevzuatları arasında uyum olup olmadığı hususları dikkate alınır.
(3) Aracı kurumun yurt dışındaki faaliyetleri süresince kendisine veya personeline iliÅŸkin olarak ilgili ülkenin yetkili otoritesi tarafından herhangi bir idari, hukuki ya da cezai yaptırım uygulanması halinde, durum öÄŸrenilir öÄŸrenilmez Kurula yazılı olarak bilgi verilir.
(4) Bankaların da birinci fıkranın (b) bendi kapsamında faaliyet göstermesi mümkündür. Bu durumda TebliÄŸin ilgili hükümleri uygulanır.
Yurt dışında merkez dışı örgüt açma izni
MADDE 47 –
(1) Aracı kurumun 46 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca yurt dışında merkez dışı örgüt açabilmesi için aÅŸağıdaki ÅŸartlar aranır:
a) BaÅŸvuru konusu merkez dışı örgütün organizasyon yapısı ile yapılması planlanan faaliyetleri içerecek ÅŸekilde fizibilite etüdünün hazırlanması
b) BaÅŸvuru konusu merkez dışı örgütte görev alacak personeli tanıtıcı bilgiler ile bu kiÅŸiler hakkında ilgili ülkenin yetkili otoritesi tarafından uygulanmış herhangi bir idari, hukuki ya da cezai müeyyidenin bulunup bulunmadığına ve söz konusu müeyyidenin niteliÄŸine dair bir yazının iletilmesi
(2) Merkez dışı örgüt açılacak ülkede ilave ÅŸartların aranması durumunda, buna iliÅŸkin bilgi ve belgeler aracı kurum tarafından Kurula gönderilir.
Aracı kurumların yurt dışındaki diğer faaliyetleri
MADDE 48 –
(1) Aracı kurumun 46 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca yurt dışında yerleÅŸik müÅŸterilerin emirlerini yurt içi piyasalarda gerçekleÅŸtirmek üzere faaliyet gösterebilmesi için aÅŸağıda yer alan ÅŸartlar aranır.
a) Yurt dışında yerleÅŸik kuruluÅŸun ilgili ülke otoritesi tarafından yetkilendirilmiÅŸ bir kuruluÅŸ olması ve bu kuruluÅŸ ile aracı kurumun karşılıklı hak ve yükümlülüklerini içeren yazılı bir sözleÅŸme imzalamaları gerekir.
b) Yurt dışında yerleÅŸik yetkili kuruluÅŸun emir iletimine aracılık yapacak olması durumunda çerçeve sözleÅŸmenin aracı kurum ile yurt dışında yerleÅŸik müÅŸteri arasında akdedilmesi ve aracı kurumun 25 inci madde uyarınca risk bildirimini yapmış olması gerekir. Bu durumda, sözleÅŸme akdedilen yurt dışında yerleÅŸik her bir müÅŸteri sermaye piyasası mevzuatı açısından yurt içi yerleÅŸik müÅŸterilere dair hak ve yükümlülüklere tabidir.
c) Yurt dışında yerleşik yetkili kuruluşun işlem aracılığı yapacak olması durumunda sermaye piyasası aracı bazında, işlem esasları, işleme konu kıymetlerin saklanması ve teminatlandırma gibi hususlar Kurulca belirlenir.
(2) Emir iletimine aracılık eden yurt dışında yerleÅŸik yetkili kuruluÅŸ ile aracı kurumun her biri yerine getirdikleri iÅŸlemlerden dolayı müÅŸteriye karşı sorumludur. Her bir kuruluÅŸa ait sorumluluÄŸun sınırları sermaye piyasası mevzuatıyla belirlenen faaliyet ilke ve esaslarına aykırı olmamak kaydıyla bu kuruluÅŸların birbirleriyle akdettikleri sözleÅŸmede belirlenir ve bu hususlara müÅŸteriler ile akdedilen çerçeve sözleÅŸmelerde yer verilir.
(3) BaÅŸvurular ilgili ülkenin yetkili otoritesi ile Kurul arasında yeterli bilgi akışı ve ülke mevzuatları arasında uyum olup olmadığı açısından deÄŸerlendirilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Aracı Kurumların Dışarıdan Hizmet Alımına İlişkin Esaslar
Dışarıdan hizmet alımı ve kapsamı
MADDE 49 –
(1) Aracı kurumlar yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlerin yürütülmesi sırasında sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerinin saÄŸlanmasına yardımcı nitelikteki hizmetleri, koÅŸulları 52 nci maddede belirlenen bir sözleÅŸme kapsamında baÅŸka bir hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸtan satın alabilir.
(2) Aracı kurumların aşağıda belirtilen faaliyetleri dışarıdan hizmet alımına konu olamaz:
a) Münhasıran aracı kurum yönetim kurulunca icra edilmesi gereken faaliyetler
b) (DeÄŸiÅŸik:RG-14/1/2016-29593) Kuruldan izin alınmasını gerektiren yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetlerin sunulması ve bunların pazarlanmasına yönelik faaliyetler
c) Aracı kurumların iÅŸlemlerinin muhasebeleÅŸtirilmesi ile finansal raporlarının düzenlenmesi
ç) Ä°ç denetim sistemi kapsamındaki faaliyetler
(3) (DeÄŸiÅŸik:RG-14/1/2016-29593) Danışmanlık, eÄŸitim, reklam, güvenlik, yemek, ulaşım, temizlik, avukatlık, hukuk danışmanlığı, piyasa veri hizmetleri, posta ve kargo hizmetleri, kurum içi günlük iÅŸleyiÅŸin sürdürülmesi için gerekli her türlü teknik ekipman, demirbaÅŸ, yazılım veya donanımın temini, bakımı, onarımı ve güncelleme hizmetleri, müÅŸteri bilgilerinin gizliliÄŸinin korunması ÅŸartıyla arÅŸiv hizmetleri ile bunlara benzer diÄŸer hizmetler bu TebliÄŸ kapsamında yer almaz.
(4) BaÅŸka ÅŸirket bünyesinde istihdam edilmekle birlikte aracı kurumda geçici veya sürekli olarak, üçüncü fıkrada sayılan iÅŸlerde çalıştırılacak personele yönelik hizmet alımları bu TebliÄŸ kapsamında yer almaz.
(5) Aracı kurumlarca, hatırlatma aramaları, teknik destek ve yardım masası, müÅŸteriye hesap bilgilerinin verilmesi, müÅŸterilerin kiÅŸisel bilgilerinin güncellenmesi hizmetleri ve emir iletimi dışında müÅŸteri taleplerinin aracı kuruma aktarılmasıyla sınırlı olmak üzere çaÄŸrı merkezi hizmeti alınabilir.
(6) Kurul gerektiÄŸinde aracı kurumların dışarıdan hizmet alabilecekleri konuları belirlemeye veya aracı kurum ya da aracı kurum grupları itibariyle dışarıdan hizmet alınabilecek konuları sınırlamaya, yasaklamaya veya sorumluluk sigortası yaptırılmasını zorunlu tutmaya veya dışarıdan alınan hizmetin niteliÄŸine göre bu hizmetin alınmasını izin koÅŸuluna baÄŸlamaya yetkilidir.
Dışarıdan hizmet alımına ilişkin esaslar
MADDE 50 –
(1) Dışarıdan hizmet alımı, iÅŸin niteliÄŸine uygun olarak aracı kurum ile hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ arasında akdedilecek bir sözleÅŸme kapsamında yürütülür.
(2) Dışarıdan hizmet alacak aracı kurumlar, ÅŸartları bu TebliÄŸ ile belirlenen iÅŸ akış prosedürlerini oluÅŸturur ve gerekli iç kontrol mekanizmalarını kurar. Dışarıdan hizmet alımından doÄŸabilecek riskler ile hizmetlerin herhangi bir surette kesintiye uÄŸraması veya aksaması durumunda uygulamaya konulacak bir eylem planıyla birlikte bu risklerin yönetilmesine ve dışarıdan alınan hizmetin ikame edilebilirliÄŸine iliÅŸkin bilgilere Kurulun aracı kurumların iç denetim sistemine iliÅŸkin düzenlemeleri uyarınca hazırlanacak acil durum planında yer verilir.
(3) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ sunduÄŸu hizmetleri etkili ve ilgili mevzuata uygun biçimde icra etme kabiliyetini önemli ölçüde etkileyebilecek her türlü geliÅŸmeyi aracı kuruma derhal bildirir.
(4) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ dışarıdan hizmet alımı süresince ve dışarıdan hizmet alım sözleÅŸmesinin sona ermesinden sonra aracı kurum ve müÅŸterileri hakkındaki sır niteliÄŸindeki bilgileri korumakla yükümlüdür.
(5) Dışarıdan hizmet alımı süresince müÅŸteri bilgilerinin hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸa iletilmesinin gerektiÄŸi durumlarda, müÅŸterilerin bilgilendirilmesine iliÅŸkin hususlara çerçeve sözleÅŸmede yer verilmesi veya müÅŸteriye bildirim yapılması zorunludur.
(6) Dışarıdan hizmet alımı, aracı kurumun sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ tarafından saÄŸlanan hizmetlerle ilgili olarak müÅŸteriyle kurulan iliÅŸkilerden doÄŸan hukuki sorumluluk aracı kuruma aittir.
(7) Dışarıdan hizmet alınması, aracı kurumların hesap ve kayıtları ile mevzuat kapsamında tutmakla yükümlü oldukları her türlü bilgi ve belgelerin kendi bünyelerinde tutulması ve saklanması yükümlülüÄŸünü ortadan kaldırmaz.
(8) Dışarıdan hizmet alımı, aracı kurumların yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerini, ilgili düzenlemelere uymalarını ve etkin biçimde denetlenmelerini engelleyici nitelikte olamaz.
(9) Bilgi sistemlerine iliÅŸkin dışarıdan hizmet alımında, sermaye piyasası mevzuatı uyarınca yatırım hizmet ve faaliyetlerinin gerektirdiÄŸi yükümlülükler bakımından söz konusu hizmetlerde yönetim, içerik tasarımı, eriÅŸim, kontrol, denetim, güncelleme, bilgi veya rapor alma gibi fonksiyonlarda karar alma gücü ve sorumluluÄŸunun aracı kurumda olması gerekir.
(10) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸların veya alt yüklenici kuruluÅŸların yurt dışında kurulu olmaları veya faaliyetlerini yurt dışı ÅŸube veya ortaklıkları üzerinden gerçekleÅŸtirmeleri durumunda, bu kuruluÅŸların faaliyet gösterdikleri ülke düzenlemeleri ve uygulamalarında, Kurulun ihtiyaç duyduÄŸu bilgi ve belgeleri zamanında, eksiksiz ve doÄŸru edinmesine ve bu kuruluÅŸlardan alınan hizmetle ilgili denetim yapmasına iliÅŸkin herhangi bir engel bulunmaması zorunludur. Aracı kurumlar bu TebliÄŸ kapsamında yurt dışında faaliyet gösteren bir kuruluÅŸtan hizmet saÄŸlanması durumunda, ülke riskini dikkate almak ve hizmetin herhangi bir surette kesintiye uÄŸraması veya aksaması durumunda iÅŸ devamlılığını ve gerekirse bu hizmetin yurt içinden alınmasını saÄŸlayacak eylem planlarını hazır bulundurmak zorundadır.
Dışarıdan hizmet alımına iliÅŸkin deÄŸerlendirme ve iÅŸ akış prosedürlerinde yer alacak hususlar
MADDE 51 –
(1) Aracı kurumların, dışarıdan hizmet alımına baÅŸlamadan önce yürütülmekte olan faaliyetin dışarıdan hizmet alımına konu olabilecek bir hizmet olup olmadığı ile dışarıdan hizmet alımı ile beklenen fayda ve maliyetlere iliÅŸkin deÄŸerlendirmeleri yapması ve hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun saÄŸlanacak hizmeti istenilen kalitede gerçekleÅŸtirebilecek düzeyde teknik donanım, altyapı, mali güç, tecrübe, bilgi birikimi ve insan kaynağına sahip olup olmadığını tespit etmesi zorunludur.
(2) Birinci fıkra kapsamında, dışarıdan hizmet alımı kararına esas teÅŸkil etmek üzere söz konusu tespit ve deÄŸerlendirmeler ile asgari olarak aÅŸağıdaki deÄŸerlendirmeleri içeren bir rapor karara baÄŸlanmak üzere genel müdür tarafından aracı kurum yönetim kuruluna sunulur.
a) Faaliyet konuları itibarıyla ihtiyaç duyulan hizmet alımlarının hangileri olduÄŸu,
b) Dışarıdan hizmet alımına geçiÅŸ aÅŸamasında gerekli dönüÅŸüm, iç düzenleme, altyapı ve eÄŸitim çalışmalarının nasıl yürütüleceÄŸi,
c) Dışarıdan hizmet alımı sırasında yaÅŸanabilecek kesintilerin aracı kurumun itibarı, mali durumu ve operasyonel faaliyetlerinin yürütülmesine olası etkileri,
ç) Dışarıdan hizmet alımının aracı kurumun müÅŸterilerine sunacakları hizmete iliÅŸkin olası etkileri,
d) Dışarıdan hizmet alımının aracı kurumun mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerini karşılama düzeyi ve muhtemel deÄŸiÅŸikliklere uyum kapasitesi üzerindeki olası etkileri,
e) Dışarıdan hizmet alımının maliyeti,
f) Hizmet sağlayıcı kuruluş ve aracı kurum arasındaki ortaklık, iştirak ve diğer ilişkiler,
g) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun bu TebliÄŸ ile öngörülen yükümlülükleri saÄŸladığına iliÅŸkin deÄŸerlendirme,
ÄŸ) Gerekli olması halinde alternatif bir hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun seçilmesine ve faaliyetin aracı kurum bünyesinde yürütülmesi için gerekli zaman ve yaÅŸanabilecek zorluklara iliÅŸkin deÄŸerlendirme.
(3) Aracı kurumlar hizmet alımı süresince kullanılmak üzere,
a) Sermaye piyasası ve diÄŸer mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin kesintiye uÄŸramaksızın yerine getirilmesine iliÅŸkin alınacak tedbirler ile ortaya çıkabilecek risklerin tespiti ve yönetilmesi,
b) Hizmet sağlayıcının izlenmesi ve gerektiği durumlarda denetlenmesi
hususlarında yetki, görev, sorumluluk ve iÅŸ akışlarını içeren prosedürleri oluÅŸturur.
Dışarıdan hizmet alımı sözleÅŸmesi
MADDE 52 –
(1) Aracı kurum ile hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ arasında akdedilecek sözleÅŸmenin asgari olarak aÅŸağıdaki hususları içermesi, açık ve anlaşılır olması zorunludur.
a) Dışarıdan alınacak hizmetin konusu, kapsamı ve süresi, alınan hizmet karşılığı ödenecek ücret, tarafları tanıtıcı bilgiler ile tarafların hak ve sorumlulukları,
b) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun, sermaye piyasası mevzuatı kapsamında Kurul, borsalar veya Kurulca uygun görülecek diÄŸer kuruluÅŸlar tarafından talep edilecek bilgileri istenilen zamanda ve nitelikte saÄŸlamasına iliÅŸkin yükümlülüÄŸü ve Kurulun, borsaların ve Kurulca uygun görülecek diÄŸer kuruluÅŸların sözleÅŸme kapsamında sunulan hizmet ile ilgili olarak hizmet saÄŸlayıcı bünyesindeki gerekli gördüÄŸü her türlü bilgi, belge ve kayda eriÅŸim hakkı,
c) Aracı kurumun, hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun sözleÅŸme kapsamındaki faaliyetlerini sürekli olarak izleme ve deÄŸerlendirmesine iliÅŸkin esaslar,
ç) SözleÅŸmenin feshine iliÅŸkin esaslar ile dışarıdan hizmet alımına konu faaliyetin baÅŸka bir hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸa ya da aracı kurumun kendisine devrine kadar hizmet saÄŸlanmasına devam edileceÄŸine iliÅŸkin hüküm,
d) Aracı kurum ile hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ arasındaki anlaÅŸmazlık halinde çözüm usulü,
e) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun veya alt yüklenicinin yükümlülüklerini aracı kurumun onayı olmaksızın baÅŸka bir gerçek ya da tüzel kiÅŸiye devredemeyeceÄŸine iliÅŸkin hüküm,
f) Dışarıdan hizmet alımına konu edilen bir faaliyet konusunda, ilgili mevzuatta aracı kurum için yükümlülükler getirilmesi halinde, bu yükümlülüklerin hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ tarafından da yerine getirilmesinin saÄŸlanacağına iliÅŸkin hüküm,
g) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun sunduÄŸu hizmetleri etkili ve ilgili mevzuata uygun biçimde icra etme kabiliyetini önemli ölçüde etkileyebilecek her türlü geliÅŸmeyi aracı kuruma derhal bildireceÄŸine iliÅŸkin hüküm,
ÄŸ) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸ tarafından saÄŸlanan hizmet dolayısıyla öÄŸrenilen aracı kuruma ve müÅŸterilerine ait bilgiler ile belgelerin, yapılan anlaÅŸmada belirtilen amaçlar dışında kullanılmaması ve üçüncü kiÅŸilere açıklanmamasına iliÅŸkin hüküm,
h) Kurulca dışarıdan hizmet alınmasının sınırlanması veya yasaklanması halinde aracı kurumun sözleÅŸme süresi sona ermeden hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸtan hizmet alımının sona erdirilmesini kararlaÅŸtırarak sözleÅŸmeyi feshedebilmesine imkân tanıyacak hüküm.
(2) SözleÅŸmede bu TebliÄŸ ile belirlenen esasları ortadan kaldıran veya deÄŸiÅŸtiren hükümlere yer verilemez.
Dışarıdan hizmet sağlayıcı kuruluşa ilişkin esaslar
MADDE 53 –
(1) Hizmet sağlayıcı kuruluşların,
a) Sermaye ÅŸirketi ÅŸeklinde kurulmuÅŸ, ortaklık yapısının ÅŸeffaf ve açık olması,
b) Sunacağı hizmetle ilgili gerekli organizasyon yapısına, teknik donanıma, belge ve kayıt düzenine, yeterli sayı ve nitelikte personele sahip olması
gerekir.
Dışarıdan hizmet alımına iliÅŸkin Kurula bildirim yükümlülüÄŸü
MADDE 54 –
(1) (DeÄŸiÅŸik:RG-14/1/2016-29593) Aracı kurumların, dışarıdan hizmet alımına baÅŸladıkları kuruluÅŸ ile hizmetin kapsam ve niteliÄŸi hakkında hizmet alınmaya baÅŸlama tarihini takip eden on iÅŸ günü içinde Kurula bildirim yapmaları zorunludur.
(2) (Mülga:RG-14/1/2016-29593)
(3) Aracı kurumlar, dışarıdan hizmet alım sözleÅŸmesinin süresi sonunda yenilenmesi halinde 10 iÅŸ günü içinde Kurula bilgi verir. Dışarıdan hizmet alım sözleÅŸmesinin süre sonu beklenilmeksizin feshedilmek istenmesi halinde, fesih gerekçeleri ve alınacak tedbirler ile birlikte derhal Kurula bilgi verilmesi zorunludur.
(4) Aracı kurumun ve hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸun Kanun veya bu TebliÄŸ hükümlerine aykırı nitelikte iÅŸlem ve uygulamalarda bulunduÄŸunun veya bu TebliÄŸ ile belirlenen ÅŸartları yitirdiÄŸinin tespit edilmesi halinde Kurul dışarıdan hizmet alımının durdurulmasını talep edebilir.
Dışarıdan hizmet alımına ilişkin Kurul denetimi
MADDE 55 –
(1) Kurul hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸlardan, Kanun ve bu TebliÄŸ hükümleri ile ilgili bilgileri istemeye, bunların tüm defter ve belgelerini, elektronik, manyetik ve benzeri ortamlarda tutulanlar dâhil tüm kayıtlarını, sair bilgi ihtiva eden araçlarını ve bilgi iÅŸlem sistemini incelemeye, bunlara eriÅŸiminin saÄŸlanmasını istemeye ve bunların örneklerini almaya, iÅŸlem ve hesaplarını denetlemeye, ilgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya, gerekli tutanakları düzenlemeye yetkili olup, ilgililer de istenilen bilgi, defter ve belgeler, elektronik, manyetik ve benzeri ortamlarda tutulanlar dâhil tüm kayıtlar, sair bilgi ihtiva eden araçlar ve bilgi iÅŸlem sistemine eriÅŸimi saÄŸlamak, kayıtların ve bilgi ihtiva eden araçların örneklerini vermek, yazılı ve sözlü bilgi vermek ve tutanakları imzalamakla yükümlüdür.
(2) Hizmet saÄŸlayıcı kuruluÅŸların yurt dışında kurulu olmaları veya faaliyetlerini yurt dışı ÅŸube veya ortaklıkları üzerinden gerçekleÅŸtirecek olmaları durumunda, bu kuruluÅŸların faaliyet gösterdikleri ülke düzenlemeleri ve uygulamalarında, Kurulun ihtiyaç duyduÄŸu bilgi ve belgeleri edinmesine ve bu kuruluÅŸlarda alınan hizmetle ilgili denetim yapmasına iliÅŸkin herhangi bir engel bulunmaması ÅŸarttır.
​
ONUNCU BÖLÜM
Yatırım Kuruluşlarının Yapamayacakları İş ve İşlemler
Yatırım kuruluşlarının yapamayacakları iş ve işlemler
MADDE 56 –
(1) Aracı kurumlar;
a) Kuruldan icrası için izin alınan yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin iÅŸ ve iÅŸlemler dışında hiçbir sınaî ve zirai faaliyette bulunamaz,
b) Mevzuatın imkân verdiÄŸi haller hariç olmak üzere sermaye piyasası araçları dışında kendi mali taahhütlerini içeren evrak çıkaramaz,
c) Ticari amaçlı gayrimenkul alım satımında bulunamaz,
ç) Mevzuatın imkân verdiÄŸi haller hariç olmak üzere ödünç para verme iÅŸlemleri yapamaz,
d) 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı üzere mevduat veya katılım fonu toplayamaz, mevduat veya katılım fonu toplama sonucunu verebilecek iÅŸ ve iÅŸlemler yapamaz,
e) Mevzuatın imkân verdiÄŸi haller hariç olmak üzere sermaye piyasası araçlarının, belli bir getiri saÄŸlayacağı yönünde herhangi bir yazılı veya sözlü taahhütte bulunamaz,
f) MüÅŸteriye ait sermaye piyasası araçları ve nakit üzerinde hak ve yetkileri olmaksızın kendileri veya üçüncü ÅŸahıslar lehine herhangi bir tasarrufta bulunamaz,
g) Çalışanlarına ve müÅŸterilerine olaÄŸan müÅŸteri-aracı kurum iliÅŸkisi dışındaki imkânlardan yararlanmak suretiyle kendi nam ve hesaplarına iÅŸlem yapmalarına olanak saÄŸlayamaz,
ÄŸ) TTK’nın 379 ve ilgili maddeleri ile Kanunun 22 nci maddesinde müsaade edilen haller hariç olmak üzere, ihraç ettikleri payları kendi nam ve hesaplarına alıp satamaz,
h) Fiktif hesap açamaz, iÅŸlemlerini kayıt dışı bırakamaz ve gerçek mahiyetine uygun düÅŸmeyen kayıtlar tesis edemez,
ı) Portföy yöneticiliÄŸi faaliyeti saklı kalmak üzere, yöneticileri ve merkez dışı örgütleri dâhil tüm çalışanları aracılığıyla müÅŸterilerinden sermaye piyasası aracı alım satım emri verme, ordino ve diÄŸer belgeleri imzalama, nakit ve sermaye piyasası aracı yatırma ve çekme, virman iÅŸlemi yapma gibi geniÅŸ yetkiler içeren vekâletname alarak veya bu sonucu doÄŸuracak ÅŸekilde ya da müÅŸterinin bu yöndeki sözlü yetkisine istinaden müÅŸteri adına veya hesabına iÅŸlem yapamaz,
i) MüÅŸterilerin hak ve yararlarını zedeleyici iÅŸlemlerde bulunamaz, iyi niyet kurallarına aykırı hareket edemez, piyasa hakkındaki bilgisizlik ya da tecrübesizliklerinden yararlanıp müÅŸterilerin alım-satım kararlarını etkileyerek kendi lehlerine kazanç saÄŸlayamaz,
j) (DeÄŸiÅŸik:RG-14/1/2016-29593) Herhangi bir ÅŸekilde gelirlerini artırmak amacıyla müÅŸteriye tanınan limitleri aÅŸmak da dâhil müÅŸterilerin gereksiz ve/veya aşırı miktarda alım-satım yapmalarına ortam hazırlayamaz, müÅŸterilerin iÅŸlemleri nedeniyle ortaya çıkan zararların telafi edilmesi, iÅŸlem yapması veya belirli bir gruba dahil edilmesi amacıyla müÅŸterilere kaynak saÄŸlayamaz, müÅŸterileri bu amaçla yönlendiremez ve müÅŸteri talimatı olmaksızın müÅŸteri hesabına iÅŸlem yapamaz,
k) Bir malî yılda özsermayelerinin binde beÅŸini aÅŸacak miktarda bağış yapamaz. Bu hükmün uygulanmasına iliÅŸkin usûl ve esaslar Kurulca belirlenir.
(2) Yatırım hizmet ve faaliyetlerinde bulunan bankalar, birinci fıkranın (e), (f), (g), (h), (ı), (i) ve (j) bentlerinde yer alan hükümlere tabidir.
ONBÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
Faaliyetlerin Kendi İsteği ile Durdurulması ve Faaliyet İzninin İptali
Faaliyetlerin kendi isteÄŸi ile geçici olarak durdurulması
MADDE 57 –
(1) Aracı kurumlar faaliyetlerinin tamamının geçici olarak durdurulması talebiyle Kurula baÅŸvurabilir. Bu baÅŸvurunun olumlu karşılanması halinde aracı kurumlara Kurulca 2 yılı geçmemek üzere uygun bir süre verilir. Verilen süre Kurul karar tarihinden itibaren baÅŸlar. Aracı kurumun talebi üzerine, faaliyetlerin geçici olarak durdurulmasına iliÅŸkin olarak verilen sürelerin toplamı 2 yılı geçmemek üzere ek süre verilebilir. Faaliyetleri kendi isteÄŸi ile durdurulan aracı kurumların yeniden faaliyete geçmelerinden itibaren 5 yıl içerisinde faaliyetlerini kendi isteÄŸi ile tekrar durdurmaları halinde 2 yıllık sürenin hesaplanmasında önceki kapalılık süresi de dikkate alınır.
(2) Aracı kurumların verilen sürenin sonunda yeniden faaliyete geçmek için veya 63 üncü madde uyarınca yeni bir aracı kurum kurulması amacıyla tüm yetki belgelerinin iptali için Kurula baÅŸvurmaması halinde tüm faaliyet izinleri iptal olunur. Bu durumda 59 uncu maddede yer alan hükümler uygulanır.
Faaliyet izinlerinden kısmen feragat edilmesi
MADDE 58 –
(1) Aracı kurumun faaliyet izinlerinden kısmen feragat etmeleri halinde, Kurul ilgili faaliyet izinlerini iptal eder.
(2) Faaliyet izninden kısmen feragat eden aracı kurumlar, iptale iliÅŸkin Kurul kararını izleyen 2 yıl içinde ilgili faaliyet izni için Kurula yeniden baÅŸvuramaz.
(3) Bankaların faaliyet izinlerinden kısmen feragat etmesi halinde birinci ve ikinci fıkrada yer alan hükümler uygulanır.
Faaliyet izinlerinden tamamen feragat edilmesi
MADDE 59 –
(1) Aracı kurumların faaliyette bulunma yetkisinden tamamen feragat etmeleri halinde, Kurul tüm faaliyet izinlerini iptal eder.
(2) Faaliyet izinlerinden tamamen feragat edilmesi baÅŸvurusunun Kurulca deÄŸerlendirilebilmesi için;
a) Tüm müÅŸteriler ile yazılı mutabakat yapılması,
b) MüÅŸterilerin haberdar edilmesi ve alacaklıların beyana davet edilmesi amacıyla, aracı kurumun tüm faaliyet izinlerinin iptal edileceÄŸi ve iptal sonrasında sona ermek ya da faaliyet konusunu deÄŸiÅŸtirmek suretiyle aracı kurum olarak faaliyetlerine son verileceÄŸi hususuna iliÅŸkin EK/2’de yer alan ilan metninin, ülke çapında günlük olarak yayımlanan tirajı en yüksek on gazeteden en az ikisinde, kendi internet sitesinde ve en az 5 iÅŸ günü boyunca Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda ilan edilmesi ve ilanların bir örneÄŸinin Kurula gönderilmesi,
c) Ä°landa yer alan süre sonunda kendilerine ulaşılamayanlar dahil hesabındaki bakiye üzerinden yazılı mutabakat saÄŸlanamayan müÅŸterilerin hesaplarında bulunan nakit ve/veya sermaye piyasası araçlarının aracı kurum tarafından müÅŸteriler adına 60 ıncı maddede belirtilen esaslar çerçevesinde Takasbank nezdinde bloke edilmesi,
ç) Ä°landa yer alan süre sonunda aracı kurumun taraf olduÄŸu müÅŸteri ihtilaflarına iliÅŸkin olarak, açılan dava tutarı ve/veya 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı Ä°cra ve Ä°flas Kanunu kapsamındaki takiplere konu nakit ve/veya sermaye piyasası araçları ile bu ihtilaflı tutarların bloke edilme gününe kadar iÅŸlemiÅŸ faizlerinin aracı kurum tarafından yatırımcılar adına 60 ıncı maddede belirtilen esaslar çerçevesinde Takasbank nezdinde bloke edilmesi,
d) Kendisine ulaşılamayan veya yazılı mutabakat saÄŸlanamayan herhangi bir yatırımcının olmaması ya da taraf olunan herhangi bir yatırımcı ihtilafı bulunmaması durumunda ise bu durumun tespitine iliÅŸkin noter onaylı yönetim kurulu kararının Kurula gönderilmesi,
e) Aracı kurumun sermayesinde %10’un üzerinde paya sahip tüm ortaklarından, aracı kurumun sermayesinde %10’un altında paya sahip ortakların olması halinde ise pay oranları toplamı mevcut sermayenin en az %90’ını teÅŸkil edecek diÄŸer ortaklarından, aracı kurumun sermaye piyasası faaliyetlerinden kaynaklanan bütün borçlarından payları ile orantılı olarak sorumlu olduklarına iliÅŸkin olarak alınacak taahhütname ile EK/3’te yer alan taahhütnamenin Kurula iletilmesi
gerekir.
(3) Aracı kurumların, faaliyet izinlerinin iptal edilmesine iliÅŸkin Kurul kararının kendilerine bildirildiÄŸi tarihten itibaren en geç 3 ay içinde sona erme kararı almaları veya esas sözleÅŸmelerini ticaret unvanı ile amaç ve faaliyet konuları da dâhil yatırım hizmetleri ve faaliyetlerini kapsamayacak ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirmeleri zorunludur. Bu deÄŸiÅŸikliklerin yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ilanı izleyen 10 iÅŸ günü içinde Kurula gönderilir.
(4) Bankaların yatırım hizmet ve faaliyetlerinden tamamen feragat etmeleri halinde birinci ve ikinci fıkrada yer alan hükümler uygulanır.
MüÅŸteriler adına bloke edilen varlıklara iliÅŸkin esaslar
MADDE 60 –
(1) 59 uncu maddenin ikinci fıkrasının (c) ve (ç) bentleri uyarınca bloke edilecek nakit ve/veya sermaye piyasası araçları müÅŸteri bazında hazırlanan bir liste ile aracı kurum tarafından Kurula bildirilir.
(2) Hazırlanan listedeki bilgilerin aracı kurumun kayıtlarıyla uyumlu olduÄŸu ve gerçek durumu yansıttığına dair bağımsız denetim kuruluÅŸu tarafından hazırlanacak bir rapor da bildirim yazısıyla birlikte Kurula gönderilir.
(3) Aracı kurumun hazırladığı listenin Kurul tarafından Takasbank’a iletilmesinden sonra ilgili varlıklar müÅŸteriler adına Takasbank ve/veya MKK nezdinde aracı kurum tarafından bloke edilir. Bu varlıklardan Takasbank nezdinde bloke edilebilecek nitelikte olanlar Takasbank tarafından, kayden izlenmekte olanlar ise Takasbank’ın talebi üzerine MKK tarafından bazında bloke edilir.
(4) Söz konusu varlıkların gerek Takasbank gerekse MKK nezdinde bloke edilmesine ve serbest bırakılmasına yönelik iÅŸlemler Takasbank tarafından yürütülür.
(5) Bloke edilecek varlıklara iliÅŸkin listelerde yer alan bilgilerin doÄŸruluÄŸundan aracı kurum ve bağımsız denetim kuruluÅŸu müteselsilen sorumlu olup, gerçeÄŸi yansıtmayan listelerin Kurula gönderildiÄŸinin tespit edilmesi durumunda, bu fiilde sorumluluÄŸu bulunan aracı kurum yöneticileri ve bağımsız denetçiler hakkında Kanunun 111 inci maddesinde yer alan hükümler uygulanır.
(6) MüÅŸteri nakitleri Takasbank tarafından anapara zarara uÄŸratılmamak kaydıyla deÄŸerlendirilir. Bu varlıklardan elde edilen temettü ve faiz gibi gelirlerin de müÅŸteri bazında izlenmesi esastır. Bu fıkranın uygulanmasına iliÅŸkin esaslar Kurulca belirlenir.
(7) MüÅŸteriler adına bloke edilen varlıklar yalnızca ilgili müÅŸterilere iade edilmek veya davaların aracı kurum lehine sonuçlanması durumunda, aracı kuruma iade edilmek üzere kullanılabilir. Söz konusu varlıklar bu amaçlar dışında kullanılamaz, üçüncü kiÅŸilere devredilemez, kamu alacakları için olsa dahi haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dâhil edilemez ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz.
Mutabakat sağlanamaması nedeniyle bloke edilen varlıkların serbest bırakılması
MADDE 61 –
(1) Aracı kurumlar tarafından 59 uncu maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi uyarınca mutabakat saÄŸlanamaması nedeniyle bloke edilmiÅŸ olan varlıklar müÅŸterilerin doÄŸrudan Takasbank’a baÅŸvurması üzerine Takasbank tarafından müÅŸterilere iade edilir. Serbest bırakılan nakit ve/veya sermaye piyasası araçlarına baÄŸlı temettü ve faiz gibi her türlü getiri de müÅŸterilere iade edilir.
(2) Bu varlıkların serbest bırakılmasına iliÅŸkin tüm iÅŸlemler Takasbank tarafından yerine getirilir. Takasbank kendi nezdindeki belgeler ile müÅŸteri tarafından ibraz edilen belgeleri incelemek ve müÅŸteriden ödeme yapıldığına iliÅŸkin yazılı beyan almak ÅŸartıyla varlıkları serbest bırakır ve/veya bu varlıkların MKK tarafından serbest bırakılmasını saÄŸlar. Takasbank, bu ÅŸekilde serbest bırakılan teminatlara iliÅŸkin olarak 3 aylık dönemler itibarıyla hazırladığı raporu Kurula gönderir.
İhtilaf nedeniyle bloke edilen varlıkların serbest bırakılması
MADDE 62 –
(1) Aracı kurumların 59 uncu maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca müÅŸteri ihtilaflarına iliÅŸkin olarak bloke edilmiÅŸ olan varlıkları, kesinleÅŸmiÅŸ mahkeme kararının ya da 2004 sayılı Kanun çerçevesinde takibin kesinleÅŸtiÄŸine dair belgenin Takasbank’a ibraz edilmesini müteakip, dava ya da takibin lehine sonuçlandığı tarafa iade edilmek üzere Takasbank ve/veya Takasbank’ın talebi üzerine MKK tarafından serbest bırakılır. Varlıkların müÅŸteriler adına serbest bırakılması durumunda, Takasbank tarafından müÅŸterilerden noter onaylı ibraname alınması gerekir. Bu varlıkların serbest bırakılması sırasında, bunlara baÄŸlı her türlü temettü ve faiz gibi getiriler de müÅŸterilere veya aracı kuruma iade edilmek üzere serbest bırakılır.
(2) Dava ya da takibin müÅŸteriler lehine sonuçlanması durumunda, müÅŸterilere yapılacak ödemelerde Takasbank ve/veya MKK nezdinde bloke edilmiÅŸ olan varlıkların kullanılması esastır. Ancak, müÅŸterilere yapılacak ödemelerde bu teminatlar dışında kalan aracı kurum varlıklarının kullanılması halinde, müÅŸterilere ödeme yapıldığına iliÅŸkin noter onaylı ibranamenin Takasbank’a ibraz edilmesini müteakip, söz konusu teminatlar aracı kuruma iade edilmek üzere Takasbank tarafından ve/veya Takasbank’ın talebi üzerine MKK tarafından serbest bırakılır. Bu ÅŸekilde ödeme yapılması sırasında, müÅŸterilere hem aracı kurum hem de Takasbank tarafından yapılması muhtemel mükerrer ödemelerde sorumluluk ilgili aracı kuruma aittir.
(3) Bloke edilen varlıklardan yapılan ödemeler sonucunda bakiye kalması durumunda, dava zamanaşımı süresi sonunda Takasbank ve/veya Takasbank’ın talebi üzerine MKK tarafından aracı kuruma iade edilmek üzere serbest bırakılır.
(4) Takasbank kendi nezdindeki belgeler ile müÅŸteri tarafından ibraz edilen belgeleri incelemek ve koÅŸulların yerine getirildiÄŸini tespit etmek ÅŸartıyla varlıkları serbest bırakır ve/veya bu teminatların MKK tarafından serbest bırakılmasını saÄŸlar. Takasbank, bu ÅŸekilde serbest bırakılan teminatlara iliÅŸkin olarak 3 aylık dönemler itibarıyla hazırladığı raporu Kurula gönderir.
ONÄ°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Yeni Aracı Kurum Kurmak Ä°çin Yetki Belgesi Ä°ptali
Yeni aracı kurum kuruluşu amacıyla faaliyet izninin iptali
MADDE 63 –
(1) Halka açık olmayan en az bir aracı kurumun tüm faaliyet izinlerinin iptali için talepte bulunarak yatırım hizmet ve faaliyetlerinden çekilmesi durumunda, bu TebliÄŸde aracı kurum kuruluÅŸu için aranan ÅŸartların saÄŸlanması kaydıyla yeni bir aracı kurum kurulmasına izin verilebilir. Bu durumda, yatırım hizmet ve faaliyetlerinden çekilecek aracı kurum veya aracı kurumlar faaliyet izinlerinin iptaline iliÅŸkin yönetim kurulu kararlarıyla Kurula baÅŸvuruda bulunur.
(2) Faaliyet izinleri iptal edilecek aracı kurum veya aracı kurumların yerine kurulacak yeni aracı kurumun sermaye dağılımı, bu TebliÄŸde ortaklara iliÅŸkin olarak öngörülen ÅŸartlar saÄŸlanmak kaydıyla serbestçe belirlenebilir. Yeni kurulacak aracı kurumun kurucu ortaklarının yeni aracı kurum kurma ve faaliyet iznine iliÅŸkin baÅŸvurusu bu TebliÄŸ hükümleri çerçevesinde deÄŸerlendirilerek Kurulca sonuçlandırılır.
(3) Aracı kurum veya aracı kurumların faaliyet izinlerinin iptaline iliÅŸkin baÅŸvuruları 59 uncu maddede yer alan hükümler çerçevesinde sonuçlandırılır ve sahip oldukları faaliyet izinleri, kurulacak yeni aracı kurumun tüm hukuki iÅŸlemleri tamamlayarak faaliyete geçtiÄŸi gün itibarıyla iptal edilir.
Taahhütname verilmesi
MADDE 64 –
(1) Faaliyet izinleri iptal edilecek aracı kurumun sermayesinde %10’un üzerinde paya sahip tüm ortakları, aracı kurumun sermayesinde %10’un altında paya sahip ortakların olması halinde ise pay oranları toplamı mevcut sermayenin en az %90’ını teÅŸkil edecek diÄŸer ortakları, aracı kurumun sermaye piyasası faaliyetlerinden kaynaklanan bütün borçlarından payları ile orantılı olarak sorumlu olduklarına iliÅŸkin bir taahhütnameyi faaliyet izinlerinin iptalinden önce Kurula verir. Aracı kurum ortaklarının Kanunun 98 inci maddesinde yer alan sorumlulukları saklıdır.
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yatırım Kuruluşları Hakkında Tedbirler
Faaliyet izinlerinin sınırlandırılması, faaliyetlerin geçici olarak durdurulması veya iptali
MADDE 65 –
(1) Kurul aÅŸağıdaki hallerde, olayın mahiyet ve önemini göz önüne alarak, yatırım kuruluÅŸlarının hizmet ve faaliyetlerinin kapsamını sermaye piyasası aracı, piyasa, merkez dışı örgüt veya yatırım hizmet ve faaliyetleri kapsamında iÅŸ iliÅŸkisi kurulacak yatırım kuruluÅŸları bazında sınırlandırabilir, tamamen veya belirli sermaye piyasası faaliyetleri itibarıyla faaliyetlerini geçici olarak durdurabilir veya faaliyet izinlerini iptal edebilir:
a) Faaliyet izninin verildiÄŸi tarihten itibaren 2 yıl süreyle ilgili izin kapsamında herhangi bir faaliyette bulunulmaması
b) Faaliyet izninin yanlış veya yanıltıcı beyanlarda bulunularak ya da hukuka aykırı diğer yollarla alınmış olması
c) Yatırım kuruluÅŸlarının kuruluÅŸ, faaliyete geçme, faaliyet izni alınmasına iliÅŸkin olarak öngörülen ÅŸartlar ile aracı kurumun ortak ve yöneticilerinin, personelinin, merkez dışı örgütlerinin Kanunda ve Kurul düzenlemelerinde sayılan ÅŸart ve niteliklerden herhangi birini yerine getirmediÄŸinin ya da yitirdiÄŸinin Kurulca tespitinden itibaren 3 ayı geçmemek üzere Kurulca verilen süre içinde bu ÅŸartların yeniden saÄŸlanamaması
ç) Faaliyet izni alındıktan sonra teminatların yükseltilmesi veya tamamlanması gerektiÄŸi durumlarda, ilave veya eksik teminatın, bu durumun ortaya çıktığı tarihten itibaren 3 ayı geçmemek üzere Kurulca verilen süre içinde yatırılmamış olması
d) 66 ncı madde kapsamında hukuka aykırı faaliyet veya işlemlerinin tespit edilmiş olması
e) 67 nci madde kapsamında mali durumunun bozulmuş olması
(2) Bu TebliÄŸ uyarınca faaliyetlerinin geçici olarak durdurulmasına karar verilen aracı kurumlara Kurulca 2 yılı geçmemek üzere uygun bir süre verilir. Verilen süre Kurul karar tarihinden itibaren baÅŸlar. Faaliyetlerin geçici olarak durdurulmasına iliÅŸkin olarak verilen süre, toplamı 2 yılı geçmemek üzere aracı kurumun talebi üzerine veya Kurul tarafından resen uzatılabilir. Sürenin sonunda aracı kurumun yeniden faaliyete geçememesi durumunda tüm faaliyet izinleri iptal edilir.
(3) 2 yıl içinde faaliyetlerinin tamamı iki kez geçici olarak durdurulan aracı kuruma bu tedbir üçüncü defa uygulanmaz, faaliyet izinleri iptal edilir. Yine bu süre içinde, aynı faaliyeti iki kez geçici olarak durdurulan aracı kuruma üçüncü kez aynı müeyyide uygulanmaz, sadece ilgili faaliyet izni iptal edilir.
(4) Faaliyet izinlerinin tamamı Kurulca iptal edilen aracı kurumlar hakkında 59 uncu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan hükümler uygulanır.
(5) Ayrıca Kurul, birinci fıkradaki hallerin varlığı durumunda herhangi bir yan hizmetin sunulmasını, tüm yatırım kuruluÅŸları veya münferit yatırım kuruluÅŸu bazında geçici veya sürekli olarak durdurmaya yetkilidir.
Yatırım kuruluşlarının hukuka aykırı faaliyet veya işlemlerinde uygulanacak tedbirler
MADDE 66 –
(1) Kurul, yatırım kuruluÅŸlarının mevzuat, Kurulca belirlenen standartlar ve esas sözleÅŸme hükümlerine aykırı faaliyetlerinin tespit edilmesi hâlinde; ilgililerden aykırılıkların Kurulca belirlenen bir sürede giderilmesini ve kanuna, iÅŸletme amaç ve ilkelerine uygunluÄŸun saÄŸlanmasını istemeye ya da doÄŸrudan bu kurumların faaliyetlerinin kapsamını sınırlandırmaya veya geçici olarak durdurmaya, tamamen veya belirli sermaye piyasası faaliyetleri itibarıyla yetkilerini iptal etmeye ya da öngöreceÄŸi diÄŸer her türlü tedbiri almaya yetkilidir.
(2) Kurul, hukuka aykırı faaliyet veya iÅŸlemlerde sorumluluÄŸu tespit edilen yöneticilerin ve çalışanların;
a) Sahip oldukları lisansları geçici veya sürekli olarak iptal etmeye,
b) Haklarında suç duyurusunda bulunulması kararından itibaren yargılama sonuçlanıncaya kadar imza yetkilerini sınırlandırmaya veya kaldırmaya
yetkilidir.
(3) Kurul, hukuka aykırılıkta veya gerçekleÅŸtirilen iÅŸlemlerde sorumluluÄŸu mahkeme kararıyla tespit edilen yönetim kurulu üyelerini görevden almaya ve yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar yerlerine yenilerini atamaya yetkilidir.
(4) Banka yönetim kurulu üyelerinin görevden alınması yönünde iÅŸlem tesis edilmeden önce Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun görüÅŸü alınır.
Malî durumun bozulması hâlinde uygulanacak tedbirler
MADDE 67 –
(1) Kurul, yatırım kuruluÅŸlarının sermaye yeterliliÄŸi yükümlülüklerini saÄŸlayamadığı, sermaye piyasası faaliyetlerinden kaynaklanan nakit ödeme ve finansal araç teslim yükümlülüklerini yerine getiremediÄŸi veya kısa sürede yerine getiremeyeceÄŸi ya da bunlardan bağımsız olarak malî yapılarının ciddî surette zayıflamakta olduÄŸu ya da malî durumunun taahhütlerini karşılayamayacak kadar zayıflamış olduÄŸunun tespiti hâlinde,
a) 3 ayı geçmemek üzere verilecek uygun süre içerisinde malî yapılarının güçlendirilmesini istemeye,
b) Herhangi bir süre vermeksizin doÄŸrudan bu kurumların faaliyetlerini geçici olarak durdurmaya,
c) Tamamen veya belirli sermaye piyasası faaliyetleri itibarıyla yetkilerini kaldırmaya, faaliyet izinlerini iptal etmeye,
ç) Yatırımcıları tazmin kararı vermeye,
d) SorumluluÄŸu tespit edilen yöneticilerin ve çalışanların sahip oldukları lisansları geçici veya sürekli olarak iptal etmeye, imza yetkilerini sınırlandırmaya veya kaldırmaya,
e) GerektiÄŸinde yönetim kurulu üyelerini görevden almaya ve yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar yerlerine yenilerini atamaya,
f) Bu kurumların tedrîcî tasfiyelerine karar vermeye ve tasfiyenin bitmesini takiben gerektiÄŸinde veya tedrîcî tasfiyeye gitmeksizin doÄŸrudan iflaslarını istemeye,
g) Gerekli gördüÄŸü diÄŸer tedbirleri almaya
yetkilidir.
(2) Sermaye piyasası mevzuatına aykırılığın giderilmesi veya sermaye piyasası faaliyetinin yürütülmesine yönelik tedbirler hariç olmak üzere, bankalar hakkında birinci fıkrada belirlenen tedbirlerin uygulanmasına Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca karar verilir. Söz konusu tedbirlerin, 5411 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uyarınca yönetim veya denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen bankalar hakkında uygulanmasına ise Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından karar verilir.
(3) Aracı kurumların taahhütlerinin %10 undan veya alacaklılarının sayı itibarıyla %10 undan fazlasının münferiden veya toplu olarak ibralaÅŸma yoluyla ya da benzeri bir biçimde borcu azaltarak kısmi ifa için ibraname alınması halinde faaliyetleri sürekli olarak durdurulur ve yetki belgeleri iptal edilir. Åžu kadar ki yukarıdaki oranın altında ibralaÅŸma yapılmış veya benzeri biçimde taahhütlerin azaltılmış olması halinde dahi, aracı kurumun durumu dikkate alınarak Kurulca Kanunun 96, 97, 98 inci maddelerine göre iÅŸlem tesis edilebilir.
Tedrîcî tasfiye ve iflas durumlarında uygulanacak tedbirler
MADDE 68 –
(1) Kurul, yatırım kuruluÅŸlarının iflası veya Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca tedrîcî tasfiyeye girmesi durumlarında, Kanunun 97 nci maddesi uyarınca sorumlulukları tespit edilmiÅŸ bulunmak kaydıyla; doÄŸrudan veya dolaylı %10 undan fazla paya sahip ortaklarının, görevden ayrılmış olan veya görevde bulunan yönetim kurulu üyelerinin ve imzaya yetkili yöneticilerinin ÅŸahsen iflaslarını istemeye yetkilidir.
Konsolidasyon ve birleÅŸme
MADDE 69 –
(1) Kurul, gerekli gördüÄŸü hallerde bir aracı kurumun baÅŸka bir aracı kurumda %10 veya daha fazla paya sahip olması, yönetim kuruluna katılması, genel kurulunda asaleten oy kullanması, iki aracı kurumdan birinin diÄŸerini doÄŸrudan ya da dolaylı biçimde yönetimi altında tutması veya iki aracı kurumun hakim ortağının aynı gerçek veya tüzel kiÅŸi olması nedeniyle yönetim kontrolünde farklılık bulunmaması halinde, bu aracı kurumların tek bir ticaret unvanı altında birleÅŸmelerini isteyebilir.
ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Teminatlar
Teminatlar
MADDE 70 –
(1) Kurul, mali durumları açısından gerekli görülmesi halinde aracı kurumların tamamından, bir kısmından veya herhangi birisinden belirli bir tutar veya orandaki teminatı belirli bir süre için Kurul adına Takasbank nezdinde bloke etmesini isteyebilir.
(2) Teminatların kullanımına iliÅŸkin esaslar, söz konusu teminatların yatırılmasına iliÅŸkin Kurul kararında açıkça belirtilir. Teminatlar bu amaçlar dışında kullanılamaz, üçüncü kiÅŸilere devredilemez, kamu alacakları için olsa dahi haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dâhil edilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.
(3) Aracı kurumların yatıracakları teminatlar, nakit, kamu borçlanma aracı, 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında ihraç edilen kira sertifikası, Türkiye'de kurulu ve aracı kurumun sermaye veya yönetim bakımından doÄŸrudan veya dolaylı iliÅŸkisi olmayan bir bankadan alınmış teminat mektubu veya kurucusu olmadıkları yatırım fonu katılma payları ÅŸeklinde olabilir.
(4) Yatırım hizmetleri ve faaliyetlerine ilişkin olarak borsalar ile takas ve saklama kuruluşları tarafından verilmesi istenen teminatlar bu Tebliğdeki esaslara tabi değildir.
Teminatların yatırılması, izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin esaslar
MADDE 71 –
(1) Teminat yatırmasına karar verilen aracı kurum tarafından, Kurulca belirlenen tutardaki teminatlar, ilgili Kurul kararında belirlenen süre boyunca Takasbank nezdinde bloke edilir. Kurul gerekli gördüÄŸü durumlarda, teminatların bloke edilmesine iliÅŸkin süreyi uzatabilir.
(2) Teminatın aracı kurum adına üçüncü bir kiÅŸi tarafından tevdi edilmesi durumunda, üçüncü kiÅŸi teminata iliÅŸkin haklarını aracı kuruma devrettiÄŸine iliÅŸkin bir temlikname verir. Teminat ile ilgili hususlarda Kurul nezdindeki iÅŸlemleri aracı kurum yürütür.
(3) Aracı kurumların yatırmış olduÄŸu teminatların deÄŸerlemesinde Kurulun sermaye yeterliliÄŸi düzenlemelerinde yer alan deÄŸerleme ilkeleri esas alınır. Buna göre teminatlar Takasbank tarafından aylık olarak izlenir ve teminat yükümlülüklerini karşılayamayan aracı kurumlara iliÅŸkin teminatların tamamlattırılması dahil tüm iÅŸlemler Takasbank tarafından yerine getirilir. Takasbank teminatların durumuna iliÅŸkin bir rapor hazırlayarak yıl sonunu takip eden 20 iÅŸ günü içerisinde Kurula gönderir.
Faaliyette olan aracı kurumların teminatlarının serbest bırakılması
MADDE 72 –
(1) Faaliyette olan aracı kurumların 70 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca Takasbank nezdinde Kurul adına bloke edilen teminatları, bu teminatların bloke edilmesine iliÅŸkin Kurul kararında belirtilen nedenin ortadan kalkması veya Kurulca belirlenen sürenin sona ermesini müteakip herhangi bir koÅŸul öngörülmeksizin Kurulun bildirim yazısı üzerine Takasbank tarafından aracı kuruma iade edilir.
Faaliyetleri geçici olarak durdurulan aracı kurumların teminatlarının serbest bırakılması
MADDE 73 –
(1) Faaliyetleri geçici olarak durdurulan aracı kurumların 70 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca yatırılan teminatları, yeniden faaliyete geçinceye veya faaliyet izinlerinin tamamı iptal edilinceye kadar serbest bırakılmaz.
(2) Yeniden faaliyete geçen aracı kurumun teminatları, faaliyetlerine kesintisiz olarak en az 1 yıl süreyle devam etmiÅŸ olmaları ÅŸartıyla Kurulun bildirim yazısı üzerine Takasbank tarafından serbest bırakılır. Söz konusu 1 yıllık süreyi doldurmadan faaliyetleri yeniden geçici olarak durdurulan ve daha sonra yeniden faaliyete geçen aracı kurumlar için 1 yıllık sürenin hesaplanmasına son faaliyete geçme tarihinden itibaren baÅŸlanır.
Faaliyet izinlerinin tamamı iptal edilen aracı kurumların teminatlarının serbest bırakılması
MADDE 74–
(1) Faaliyet izinlerinin tamamı iptal edilen aracı kurumların 70 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca yatırılan teminatlarının serbest bırakılmasında bu maddede yer alan esaslar dikkate alınır.
(2) Bu aracı kurumlardan hakkında Kurulca yatırımcıları tazmin ve/veya tedrici tasfiye kararı alınanların teminatları Kurulun bildirimi üzerine YTM’ye tevdi edilmek üzere Takasbank tarafından serbest bırakılır.
(3) Bu aracı kurumlardan hakkında mahkeme tarafından iflas kararı alınanların teminatları, iflas idaresinin iflasın kapanması için ticaret mahkemesine baÅŸvurması ve 2004 sayılı Kanun uyarınca mahkeme tarafından iflasın kapanması kararı verilmesinden sonra anılan kararın iflas dairesi tarafından ilan edilerek iflas tasfiyesi tamamlanıncaya kadar Takasbank nezdinde tutulur. Ä°flas tasfiyesi tamamlandıktan sonra iflas dairesinden alınan sıra cetveline göre iflas idaresi tarafından aciz vesikası verilen alacaklılardan teminat üzerinde hak sahibi olabilecek müÅŸteriler için keyfiyet Kurul tarafından ülke çapında günlük olarak yayımlanan tirajı en yüksek on gazeteden en az ikisinde ve en az 5 iÅŸ günü boyunca Kamuyu Aydınlatma Platformunda ve Kurulun internet sitesinde ilan edilir. Söz konusu ilanları takip eden 3 üncü ayın sonuna kadar baÅŸvuran müÅŸterilerden aracı kurumdan alacaklı olduÄŸu tespit edilenler, teminat tutarı alacakların tamamını karşılaması durumunda tamamen, karşılamaması durumunda ise garameten ödeme yapılmak üzere Takasbanka bildirilir. Bu ödemeyi müteakip bakiye teminat kalması durumunda, bu tutar ilanların yayımlanmasını takip eden 6 ncı ayın sonunda Kurulun bildirimi üzerine ilgili iflas dairesine tevdi edilmek üzere Takasbank tarafından serbest bırakılır.
(4) Faaliyet izinlerinin tamamı iptal edilmiÅŸ aracı kurumlardan hakkında tedrici tasfiye veya iflas kararı alınmamış olanların teminatlarının iadesi konusunda Kurula baÅŸvuruda bulunulması gerekir. Bu baÅŸvurunun deÄŸerlendirilebilmesi için;
a) Aracı kurum nezdinde sermaye piyasası faaliyetleri ile ilgili teminatların serbest bırakılmasına engel teÅŸkil edecek mahiyette herhangi bir denetim, ÅŸikâyet ve uyuÅŸmazlık bulunmaması,
b) Aracı kurumun borsalar, Takasbank, MKK, Birlik veya Kurula karşı herhangi bir mali yükümlülüÄŸünün bulunmaması,
c) Aracı kurum unvanının ve faaliyet konusunun yatırım hizmet ve faaliyetlerini içermeyecek ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ olması veya sona erme kararı verilmiÅŸ olması
ÅŸartlarının yerine getirilmesi zorunludur. Bu ÅŸartları yerine getirmiÅŸ olan ve baÅŸvuruları Kurulca uygun bulunan aracı kurumların teminatları, Kurulun bildirim yazısı üzerine Takasbank tarafından aracı kuruma iade edilir.
Teminatların ödemelerde kullanılmasına iliÅŸkin özel durumlar
MADDE 75 –
(1) Faaliyetleri kendi isteÄŸi ile ya da Kurul tarafından geçici olarak durdurulan ya da faaliyet izinleri tamamen iptal edilen aracı kurumların elektrik, su, telefon, vergi, sigorta primi ve YTM aidatı gibi zaruri faaliyet giderlerinin, teminatlarının Kurulca istenen tutarın üzerinde kalan kısmından ödenmesi mümkündür. Söz konusu ödemelerin yapılması için aracı kurum ortaklarının yazılı onaylarının bulunması, yönetim kurulunun bu yönde karar alması ve aracı kurum tarafından yapılan ödemenin tevsik edilmesi ÅŸarttır. Yapılan ödemelerin muvazaalı veya mevzuata aykırı yapılmış olması ya da gerçek hak sahiplerine yapılmamış olması durumunda, ödemeler nedeniyle aracı kurum yönetim kurulu sorumludur.
ONBEŞİNCÄ° BÖLÜM
ÇeÅŸitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan tebliÄŸ ve atıflar
MADDE 76 –
(1) 14/4/2009 tarihli ve 27200 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aracı Kurumlar Tarafından Yatırılan Teminatların Kullanım Esasları TebliÄŸi (Seri: V, No: 101) yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan tebliÄŸe yapılan atıflar, bu TebliÄŸe yapılmış sayılır.
TebliÄŸ hükümlerine uyum saÄŸlanması
GEÇÄ°CÄ° MADDE 1 –
(1) Yatırım kuruluÅŸları bu TebliÄŸ ile öngörülen yükümlülükleri yerine getirdiklerini, Kurulun yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin esaslar ile ilgili düzenlemeleri kapsamında Kurula yapacakları baÅŸvuru sırasında tevsik eder.
Mevcut personele iliÅŸkin hükümler
GEÇÄ°CÄ° MADDE 2 –
(1) Bu TebliÄŸin yayımı tarihi itibariyle yatırım kuruluÅŸlarında irtibat bürosu sorumlusu veya ihtisas personeli olarak istihdam edilen kiÅŸilerden lise mezunu olanlar mevcut görevlerine devam edebilir.
Mevcut müÅŸteriler ile ilgili geçiÅŸ süresi
GEÇÄ°CÄ° MADDE 3 –
(1) Yatırım kuruluÅŸları Kurulun yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetlere iliÅŸkin esaslar ile ilgili düzenlemeleri uyarınca sunmak istedikleri yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetler için Kuruldan izin almalarını izleyen 1 yıl içinde mevcut müÅŸterilerine iliÅŸkin olarak, bu TebliÄŸin çerçeve sözleÅŸmelerin imzalanması, müÅŸterinin sınıflandırılması ve uygunluk testine tabi tutulmasına dair yükümlülüklerini yerine getirir. [Bknz: Aracılık Faaliyetleri Dairesi BaÅŸkanlığı'nın 09.02.2017 tarih ve E.1726 sayılı yazısı]
Mevcut teminatların serbest bırakılması
GEÇÄ°CÄ° MADDE 4 –
(1) Bu TebliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarih itibarıyla faaliyette olan aracı kurumların, yürürlükten kaldırılan Seri: V, No: 101 sayılı Aracı Kurumlar Tarafından Yatırılan Teminatların Kullanım Esasları TebliÄŸinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında yatırdıkları teminatlar, herhangi bir koÅŸul öngörülmeksizin III-37.1 sayılı Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere Ä°liÅŸkin Esaslar Hakkında TebliÄŸin geçici 2 nci maddesi uyarınca faaliyetlere iliÅŸkin asgari özsermaye yükümlülüÄŸünün yerine getirilmesini takiben 1 ay içinde Takasbank tarafından serbest bırakılır.
(2) Bu TebliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarih itibarıyla faaliyetleri kendi isteÄŸi ile ya da Kurul tarafından geçici olarak durdurulan aracı kurumların, yürürlükten kaldırılan Seri: V, No: 101 sayılı Aracı Kurumlar Tarafından Yatırılan Teminatların Kullanım Esasları TebliÄŸinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında yatırmış oldukları teminatların serbest bırakılmasında, 73 üncü maddede belirtilen esaslar dikkate alınır.
(3) Bu TebliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarih itibarıyla faaliyet izinlerinin tamamı iptal edilen aracı kurumların, yürürlükten kaldırılan Seri: V, No: 101 sayılı Aracı Kurumlar Tarafından Yatırılan Teminatların Kullanım Esasları TebliÄŸinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında yatırmış oldukları teminatların serbest bırakılmasında, 59 uncu maddenin ikinci fıkrasında ve 74 üncü maddede belirtilen esaslar dikkate alınır. Ancak 59 uncu maddenin ikinci fıkrasının uygulanması sırasında, (e) bendindeki taahhütnamelerden yalnızca EK/3’te yer alan taahhütname aranır.
Reklam, ilan ve duyuruların düzenlenmesi
GEÇÄ°CÄ° MADDE 5 – (Ek:RG-14/1/2016-29593)
(1) Bu maddenin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarih itibarıyla aracı kurumlar tarafından yayınlanmakta olan her türlü yayın, ilan, reklam ve duyuru 41 inci maddenin dördüncü ve beÅŸinci fıkraları kapsamında yeniden düzenlenir.
Yürürlük
MADDE 77 –
(1) Bu TebliÄŸ 1/7/2014 tarihinde yürürlüÄŸe girer.
(2) 31 ve 32 nci maddelerde yer alan profesyonel müÅŸteri ve talebe dayalı profesyonel müÅŸteri tanımları, Kurulun düzenlemelerinde yer alan nitelikli yatırımcının belirlenmesi bakımından TebliÄŸin yayımlandığı tarihten itibaren esas alınır.
Yürütme
MADDE 78 –
(1) Bu TebliÄŸ hükümlerini Kurul yürütür.
EK/1
YATIRIM HÄ°ZMET VE FAALÄ°YETLERÄ° GENEL RÄ°SK BÄ°LDÄ°RÄ°M FORMU
Önemli Açıklama
Sermaye piyasalarında yapacağınız iÅŸlemler sonucunda kar elde edebileceÄŸiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, iÅŸlem yapmaya karar vermeden önce, piyasada karşılaÅŸabileceÄŸiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.
Bu amaçla, III-39.1 sayılı "Yatırım KuruluÅŸlarının KuruluÅŸ ve Faaliyet Esasları Hakkında TebliÄŸ"in 25 inci maddesinde öngörüldüÄŸü üzere "Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu"nda yer alan aÅŸağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.
Uyarı
Ä°ÅŸlem yapmaya baÅŸlamadan önce çalışmayı düÅŸündüÄŸünüz kuruluÅŸun yapmak istediÄŸiniz sermaye piyasası iÅŸlemlerine iliÅŸkin yetkisi olup olmadığını kontrol ediniz. Sermaye piyasası iÅŸlemleri konusunda yetkili olan banka ve sermaye piyasası aracı kurumlarını www.spk.gov.tr veya www.tspakb.org.tr web sitelerinden öÄŸrenebilirsiniz.
Risk Bildirimi
Ä°ÅŸlem yapacağınız yatırım kuruluÅŸu ile imzalanacak "Çerçeve SözleÅŸme"de belirtilen hususlara ek olarak, aÅŸağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.
1. Yatırım kuruluÅŸu nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden gerçekleÅŸtirilecek tüm iÅŸlemler için Sermaye Piyasası Kurulu, borsalar ve takas merkezleri tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri tüm idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır.
2. Sermaye piyasası iÅŸlemleri çeÅŸitli oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluÅŸacak fiyat hareketleri sonucunda yatırım kuruluÅŸuna yatırdığınız paranın tümünü kaybedebileceÄŸiniz gibi, kayıplarınız yapacağınız iÅŸlemin türüne göre yatırdığınız para tutarını dahi aÅŸabilecektir.
3. Kredili iÅŸlem veya açığa satış gibi iÅŸlemlerde kaldıraç etkisi nedeniyle, düÅŸük özkaynakla iÅŸlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceÄŸi gibi aleyhe de çalışabileceÄŸi ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar saÄŸlayabileceÄŸi gibi zararlara da yol açabileceÄŸi ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
4. Yatırım kuruluÅŸunun piyasalarda yapacağınız iÅŸlemlere iliÅŸkin tarafınıza aktaracağı bilgiler ve yapacağı tavsiyelerin eksik ve doÄŸrulanmaya muhtaç olabileceÄŸi tarafınızca dikkate alınmalıdır.
5. Sermaye piyasası araçlarının alım satımına iliÅŸkin olarak yatırım kuruluÅŸunun yetkili personelince yapılacak teknik ve temel analizin kiÅŸiden kiÅŸiye farklılık arz edebileceÄŸi ve bu analizlerde yapılan öngörülerin kesin olarak gerçekleÅŸmeme olasılığının bulunduÄŸu dikkate alınmalıdır.
6. Yabancı para cinsinden yapılan iÅŸlemlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin olduÄŸunu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında deÄŸer kaybı olabileceÄŸi, devletlerin yabancı sermaye ve döviz hareketlerini kısıtlayabileceÄŸi, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceÄŸi, alım satım iÅŸlemlerinin zamanında gerçekleÅŸmeyebileceÄŸi bilinmelidir.
7. Ä°ÅŸlemlerinize baÅŸlamadan önce, yatırım kuruluÅŸunuzdan yükümlü olacağınız bütün komisyon ve diÄŸer muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. EÄŸer ücretler parasal olarak ifade edilmemiÅŸse, ücretlerin parasal olarak size nasıl yansıyacağı ile ilgili anlaşılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz.
Ä°ÅŸbu sermaye piyasası iÅŸlemleri risk bildirim formu, müÅŸteriyi genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, sermaye piyasası araçlarının alım satımından ve uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirmeden önce dikkatli bir ÅŸekilde araÅŸtırma yapmalısınız.
Yukarıdaki tüm hususları okuyup, anladığımı; iÅŸbu esasların uygulanması sırasında Aracı Kurumun/Bankanın kusuru veya ihmali nedeniyle doÄŸabilecek zararlarımı talep ve dava haklarım saklı kalmak kaydıyla özgür iradem sonucu bu "Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri Genel Risk Bildirim Formu"nu imzaladığımı ve bundan sonra SözleÅŸme’yi imzalayarak Form’un bir örneÄŸini aldığımı kabul ve beyan ederim.
Not: Risk bildirim formu matbu olarak hazırlanabilir. MüÅŸterinin bu formu "okudum, anladım" ibaresi ile imzalaması yeterlidir.
EK/2
Ä°LAN METNÄ°
(Faaliyet izinlerinden tamamen feragat edilmesi halinde)
................................ MENKUL DEÄžERLER A.Åž.’YE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N
SERMAYE PÄ°YASASI KURULU BAÅžKANLIÄžI'NDAN YAPILAN DUYURU
............... Menkul DeÄŸerler A.Åž. (Åžirket) faaliyet izinlerinin tamamının iptal edilmesi talebiyle Sermaye Piyasası Kurulu’na (Kurul) baÅŸvuruda bulunmuÅŸtur. BaÅŸvurunun Kurulca uygun görülmesi halinde Åžirket sona ermek ya da faaliyet konusunu deÄŸiÅŸtirmek suretiyle sermaye piyasası faaliyetlerini durduracak ve aracı kurum olma niteliÄŸini kaybedecektir.
Bu nedenle, Åžirket’ten yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetlerle ilgili olarak herhangi bir hak veya alacağı bulunduÄŸu iddiasında olan müÅŸterilerin, dava açılmış olması halinde dava açıldığına iliÅŸkin mahkemeden alınacak derkenarı, takip yapılması durumunda takibe iliÅŸkin belgeleri ya da aracı kurum nezdindeki hesabı ile mutabık olmadığı tutara iliÅŸkin beyanı iÅŸbu ilan tarihinden itibaren 3 ay içinde Åžirkete ve Kurula göndermeleri gerekmektedir.
MüÅŸterilerin hak kaybına uÄŸramamaları bakımından kamuoyuna önemle duyurulur.
Sermaye Piyasası Kurulu
Adres: EskiÅŸehir Yolu 8. Km No:156 06530 ANKARA
Tel: +90 (312) 292 90 90
Faks: +90 (312) 292 90 00
Şirketin unvanı
Adresi
Telefon ve Faks Numarası
EK/3
TAAHHÜTNAME
Faaliyet izinlerinin tamamının iptal edilmesi nedeniyle; yönetim kurulu üyesi/sermayesinde % ... oranında pay ile ortağı olduÄŸum ................ A.Åž.’nin
1) Ekte yer alan sermaye yeterliliÄŸi tabloları ve genel ana mizanı ile müÅŸteri bazında nakit ve sermaye piyasası aracı alacaklarını gösterir hesap dökümlerinin iÅŸbu taahhütname tarihi itibariyle gerçek durumu yansıttığını ve herhangi bir hata ve eksiklik olmadığını,
2) Kayıtlara yansıtılan veya yansıtılmayan, yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetlerden kaynaklanan yargı kararı ile kesinleÅŸen müÅŸteri alacaklarının kayıtsız ÅŸartsız ödeneceÄŸini, bu durumun tarafımıza bildirilmesini müteakip baÅŸkaca hiçbir ÅŸarta gerek kalmaksızın müÅŸteri alacağının tutarı ne olursa olsun derhal ödeneceÄŸini; müÅŸterinin doÄŸrudan doÄŸruya hakkımda kovuÅŸturma yapabileceÄŸini; yasal zamanaşımı süreleri içerisinde bu taleplerden tarafıma ödenen tutar ile sınırlı olarak ÅŸahsen, müteselsilen ve tüm malvarlığımla sorumlu olduÄŸumu
kabul, beyan ve taahhüt ederim.
TARÄ°H
Ä°MZA
(YÖNETÄ°M KURULU BAÅžKANI-ÜYELER- ORTAKLAR)
​