HİSSE SENETLERİNİN ŞEKİL ŞARTLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ

(Seri: I, No: 5)

(23/6/1989 tarihli ve 20204 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)

Tebliğ değişikliklerine ilişkin liste:

1- (3.5.1990 tarihli ve 20507 sayılı Resmi Gazete’de "Seri: I, No: 5 Hisse Senetlerinin Şekil Şartlarına İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına ve Anılan Tebliğ’e Bir Madde Eklenmesine Dair Tebliğ" Seri: I, No: 6 yayımlanmıştır.)
2- (14.7.1992 tarihli ve 21284 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de "Seri: I, No: 5 Hisse Senetlerinin Şekil Şartlarına İlişkin Tebliğ’e Ek Tebliğ" Seri:I, No: 12 yayımlanmıştır.)
3- (19.12.1995 tarihli ve 22498 sayılı Resmi Gazete’de "Seri: I, No: 5 Hisse Senetlerinin Şekil Şartlarına İlişkin Tebliğ’e Ek Tebliğ" Seri: I, No: 20 yayımlanmıştır.)
4- (19.2.1996 tarihli ve 22559 sayılı Resmi Gazete’de " Hisse Senetlerinin Şekil Şartlarına İlişkin Tebliğ." Seri: I, No: 21 yayımlanmıştır.)
5- (13.11.2001 tarihli ve 24582 sayılı Resmi Gazete’de "Hisse Senetlerinin Şekil Şartlarına İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" Seri: I, No: 28 yayımlanmıştır.)

 

Amaç
Madde 1 -

Bu Tebliğin amacı, sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasının temini için, hisse senetlerinin boyut, içerik, baskı ve kağıt nitelikleri ile kullanımlarına ilişkin esasların belirlenmesi yolu ile uygulamada şekli birlik ve düzeni tesis etmektir.

Kapsam
Madde 2 -

2499 sayılı  Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre hisse senetleri halka arz olunmuş veya arz olunmuş sayılan anonim ortaklıklar ile Menkul Kıymetler Yatırım Ortakları tarafından ihraç edilecek veya bu ortaklıklarca, kupon tükenmesi, yıpranma, kupürlerin birleştirilmesi ya da bölünmesi gibi sebepler ile değiştirilecek hisse senetlerinin şekil şartları ve buna ilişkin kullanım esasları bu Tebliğ hükümlerine tabidir.

Kağıdın Niteliği
Madde 3 -

Hisse senedi basımında kullanılacak kağıdın en az 100 gr/m2 ağırlığında olması zorunludur.

Anonim ortaklıklar, hisse senetlerinin taklit edilmesini önlemek ve tahrifata karşı güvenli bir kontrol mekanizması oluşturmak amaçlarıyla, gözle görülebilen, kağıt zemininden farklı renk tonlarında renkli elyaf veya benekleri içeren veya çeşitli asit alkali ve solventlere karşı renk değiştirebilen veya ultraviyole hassaslığını haiz kağıtlar kullanabilirler. Aynı amaçlarla, filigranlı ve dayanıklılığı arttırılmış kağıtlar da kullanılabilir.

Hisse senetlerinin bu tür nitelikli kağıtlara basılması halinde ağırlığının en az 90 gr/m2 olması Kurulca yeterli görülebilir.
 

Baskıda Kullanılacak Renk ve Desenler
Madde 4 -

Hisse senedi basımının, desenli bir zemin üzerine, hisse senetlerinde bu Tebliğle yer alması zorunlu tutulan bilgi ve ifadelerin net bir şekilde görülmesini sağlamak amacıyla siyah renk kullanılarak yapılması zorunludur Desenli zemin, siyah dışındaki beyaz dahil, renk veya renklerin kullanılmasıyla oluşturulur.

Hisse senedinin metin ve kupon bölümlerinde, süsleme amacıyla, ayrıca desenli çerçeve kullanılamaz.

Aynı anonim ortaklığa ait hisse senetleri, farklı görünümlerde olmalarının önlenmesi ve tanınmalarının kolaylaştırılması için, aynı görünüm özellikleriyle bastırılır.

Aynı anonim ortaklığın hisse senetlerinde farklı kupür büyüklükleri için değişik renkler kullanılması zorunludur. Belirli bir kupür büyüklüğü için belirlenen renkler, müteakip ihraçlarda değiştirilemez ve tertip farklılıkları için renk ayırımına gidilemez.
 

Hisse Senetlerinin Boyut ve Bölümleri
Madde 5 -

Hisse senetleri, metin bölümü ve kupon bölümünden oluşur.

Hisse senetlerinin 165x210 mm boyutlarındaki metin bölümü ve bunun dışında kalan alanı ifade eden kupon bölümünün kağıt üzerine yerleştirilmesinde örneği EK:1'de gösterilen şekil şartlarına uyulur.

Her bir hisse senedi, metin bölümü ve kuponları EK: 1'de gösterilen ölçülere göre çizilerek ayrılmış, 297x420 mm boyutlarındaki kağıt üzerine bastırılır.

Metin bölümünün çevresinde, yukarıda belirtilen boyutlar içinde kalmak üzere, örneği EK: 2'de gösterilen 3 mm genişliğinde bir boşluk bırakılır.  Bu boşluk, hisse senedinin metin bölümü üzerine bastırılacak bilgi ve ifadelerin bulunduğu alandan bir çizgiyle ayrılır. Bu çizginin içinde ve dışında, süsleme amacıyla, renkli desen ve motifler kullanılarak çerçeve oluşturulamaz.
3 mm genişliğindeki bu boşluğun metin bölümünün altına gelen kısmında, baskıyı yapan gerçek veya tüzel kişilerin ad veya unvanları küçük harflerle yer alır.
 

Kupon Boyutları, Sayıları ve Dizilimi
Madde 6 -

Hisse senetlerinde; metin bölümünün sağında bir sırasında 9 kupon bulunan iki, metin bölümünün altında ise bir sırasında 4 kupon bulunan iki olmak üzere, toplam dört sırada 26 adet kupon bulunur. Bu kuponların 10 adedi kâr payı kuponu, kalan 16'sı ise yeni pay alma kuponu olarak düzenlenir.

Her bir kupon 33x105 mm boyutlarındadır.

Kuponların çevresinde, yukarıda belirtilen boyutlar içinde kalmak ve çizgi ile ayrılmak suretiyle örneği Ek: 2'de gösterildiği gibi, 3 mm genişliğinde bir boşluk bırakılır. Bu boşluğun altında, içinde ve kuponlar arasındaki boşlukta, süsleme amacıyla renkli desen ve motifler kullanılarak çerçeve oluşturulamaz.

Kuponların hisse senedi üzerine yerleştirilme şekli EK: 3 Örnek: 1'de gösterilmiştir.

Ortaklığın talebi üzerine, 26 adetlik toplam kupon sayısı değişmemek kaydıyla, kâr payı ve yeni pay alma kuponları arasındaki dağılımın ve hisse senedi üzerindeki yerleştirme şeklinin değiştirilmesine ve yılda birden fazla kâr dağıtacak ortaklıklarda her yıl için birden fazla kâr payı kuponu tanzimine Kurul'ca izin verilebilir.
 

Kuponların Sıralanması

Madde 7 -

Kâr payı kuponları, hisse senedinin sağ üst köşesinden başlayarak aşağıya doğru sıralanır.

Dokuzar kupondan oluşan iki sırada yer alan yeni pay alma kuponları, en sağdaki sıranın alt köşesinden başlayarak yukarıya doğru; dörder kupondan oluşan iki sırada yer alan yeni pay alma kuponları ise dokuzar kuponlu sırada yer alan en yüksek numaralı yeni pay alma kuponunu takip edecek şekilde ve alttaki sıradan başlamak üzere sağdan sola ve aşağıdan yukarıya doğru sıralanır.

Kuponların sıralaması, harflerin yanında yer alan rakamlarla belirtilmek suretiyle, Ek: 3-Örnek: 2'de gösterilmiştir.
 

Kuponların Numaralandırılması
Madde 8 -

Kâr payı kuponlarında numaralandırma, kârın ait olduğu hesap döneminin, yıl olarak kupon üzerinde belirtilmesi suretiyle yapılır. Hesap döneminin takvim yılından farklı olması durumunda, hesap döneminin sona erdiği yıl, kâr payı kuponunun numaralandırılmasında esas alınır. Yeni pay alma kuponları, yıl ile bağlantısı olmaksızın, sayı belirtilmek suretiyle müteselsilen numaralandırılır.

​

a) Sermaye artırımı nedeniyle çıkarılan hisse senetlerinin kâr payı kuponlarının numaralandırılması;
Numaralandırmaya, kayıtlı sermaye sistemi dışındaki ortaklıklarda sermaye artırımının tescil edildiği, kayıtlı sermaye sistemindeki ortaklıklarda ise yeni pay alma hakkının kullanımına ilişkin duyurunun yayımlandığı hesap döneminden başlanması zorunludur. Kâr payı kuponları, bu başlangıç yılı dahil olmak üzere kuponlar üzerinde yıl belirtilmek suretiyle müteselsilen numaralandırılır (Ek:3 - Örnek: 3 ve 4)

b) Sermaye artırımı nedeniyle çıkarılan hisse senetlerinin yeni pay alma kuponlarının numaralandırılması;
Çıkarılacak hisse senetlerinin yeni pay alma kuponları, tedavülde bulunan hisse senetlerinin bu artırımda kullanılacak yeni pay alma kuponlarının numarasını izleyen numaradan başlamak ve bu numara dahil olmak üzere kuponlar üzerinde sayı belirtilmek suretiyle müteselsilen numaralandırılır (Ek:3-Örnek: 3 ve 4.)

c) Daha önce çıkarılmış hisse senetlerinin kâr payı veya yeni pay alma kuponlarının tükenmesi halinde yapılacak uygulama;
Kâr payı veya yeni pay alma kuponlarından herhangi biri tükenen hisse senetlerinin yenileriyle değiştirilmesi zorunludur. Bu durumda çıkarılacak yeni hisse senetlerinin numaralandırılması, tükenen kupon için, son kupon numarasını izleyen numaradan; diğer kupon için ise değiştirilecek hisse senetlerinin aynı tür kuponunun en düşük numaralı kuponundan başlamak suretiyle yapılır (Ek: 3-Örnek: 5).

d) Diğer sebeplerle hisse senetlerinin değiştirilmesi halinde kuponların numaralandırılması;
Yıpranma, kupürlerin birleştirilmesi veya bölünmesi gibi sebepler ile değiştirilecek hisse senetleri yerine çıkarılacak hisse senetlerinin, eski hisse senetlerinin taşıdıkları en düşük numaralı kuponlarından başlamak üzere numaralandırılması zorunludur (Ek: 3 - Örnek: 6).

e) Kayıtlı sermaye sistemindeki ortaklıklarda kâr payı kuponları;
Kayıtlı sermaye sistemindeki ortaklıkların kâr payı kuponlarının numaralan-dırılması "a" bendindeki esaslara uygun olarak yapılır. Ancak, bu ortaklıkların nakdi sermaye artırımı nedeniyle çıkaracakları hisse senetlerinin satış süresi içinde yeni pay alma hakkının kullanımına ilişkin duyurunun yayımlandığı hesap dönemi sona ererse; hesap döneminin son gününü takip eden tarihten başlanmak üzere, hisse senetleri, geçmiş hesap dönemine ilişkin kâr payı kuponları iptal edilerek satılır. Bedelsiz olarak dağıtılan hisse senetlerinde bu hüküm uygulanmaz.
 

Kuponların Kullanım Esasları
Madde 9 - (Değişik: Seri: I, No: 12 sayılı Tebliğ ile)

Hisse senedi kuponlarının temsil ettiği hak, ortaklığa karşı, sadece o hisse senedinin belge numarasını taşıyan kuponların teslimi karşılığında ve hisse senedinin ibrazına gerek kalmaksızın kullanılır.

Bu kuponlar, sermaye piyasası uygulamaları bakımından menkul kıymet hükmündedir.

Kâr payı kuponları, üzerinde belirtilen hesap döneminden başka bir dönemin kâr payı ödemesinde veya kâr payı ödemesi dışında bir amaçla kullanılamaz.

Herhangi bir hesap döneminin kâr dağıtımında kullanılacak kâr payı kuponlarının 3794 sayılı Kanun'la değişik 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 16'ncı maddesi uyarınca yayımlanan o hesap dönemine ilişkin gelir tablosu dipnotlarında belirtilmesi zorunludur.

Yeni pay alma kuponları, bedelli veya bedelsiz pay almak amacıyla kullanılır.

Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıklarda yönetim kurulunca belirlenen, esas sermaye sistemine tabi ortaklıklarda ise sermaye artırımına ilişkin genel kurul toplantısında ortaklara duyurulan, yeni pay alma ve bedelsiz pay alma hakkının kullanılmasında geçerli olacak yeni pay alma kuponu numaralarının, yeni pay alma hakkının kullanımına ilişkin sirkülerde açıklanması zorunludur.

Ortaklıklar, herhangi bir nedenle değiştirdikleri hisse senetlerini, taşıdıkları kuponlarla birlikte iptal ve bu durumu noter tarafından düzenlenecek tutanakla tespit etmek zorundadır. İptal olunan hisse senetlerinin yerine aynı belge numaralarını taşıyan hisse senetleri çıkarılamaz.
 

Hisse Senetlerinin İçeriği

Madde 10 -

Hisse senetlerinde yer alacak bilgiler ve şekil şartları için örneği Ek: 4'de gösterilen şekil ve açıklamalara uyulur.
 

Kupürlerin Bölünmesi ve Birleştirilmesi

Madde 11 - (Ek: Seri: I, No: 21 sayılı Tebliğ ile)

Hisse senetlerinin ikinci el piyasada alım-satımını kolaylaştırarak, piyasanın gelişimine katkıda bulunmak ve hisse senedi maliklerinin piyasaya aktif katılımını artırmak amacıyla, pay değerinde ve sayısında bir değişikliğe gidilmeksizin ve tertip ve grup ayrımı yapılmaksızın mevcut hisse senetleri aşağıdaki esaslar dahilinde mevcut kupür dağılımını belirleyen organın değişiklik kararı alınarak ve esas sözleşmede kupür dağılımının yer alması durumunda esas sözleşme değişikliği yapılarak, Kurul’a bilgi vermek suretiyle, daha küçük kupürlere bölünebilir veya birden fazla payı temsil eden kupürler halinde birleştirilebilir.
 

Kupürlerin bölünmesi ve birleştirilmesi işlemleri:

i) Herhangi bir ortak veya ortaklar grubunun lehine veya aleyhine sonuç vermeyecek şekilde,
ii) Değişimin belirli bir süre içinde gerçekleştirilmesi suretiyle yapılır.

 

Esas sözleşmede kupür dağılımının yer almaması durumunda, pay değerinde ve pay sayısında bir değişikliğe gidilmeksizin, kupürlerin bölünmesi veya birleştirilmesi konusunda esas sözleşmede hüküm bulunmak kaydıyla yönetim kurulu yetkili kılınabilir.

Değişim süresi ve değişime konu olacak kupür ile dağıtılacak yeni kupürlerin büyüklükleri ilgili organ kararında belirtilir.

Değişimin yapılacağı ortakların çoğunluğunun değişimden haberdar olmasını sağlayacak şekilde günlük gazetelerde ve hisse senetleri Borsa’da işlem gören ortaklıklar için ilave olarak Borsa Günlük Bülteninde ilan edilir. Değişim sırasında eski hisse senetleri alınarak, yenileri ortaklara teslim edilir. Değişim süresi sonunda, değiştirilmek üzere ortaklığa iade edilen kupürler ile değiştirmede kullanılmayan yeni kupürler noter huzurunda iptal ve imha edilerek bu husus bir tutanağa bağlanır. Bunlara ilişkin gazetelerin birer nüshası ilk ilanı izleyen 6 iş günü içinde, tutanak ise işlemlerin tamamlanmasını takiben Kurul’a gönderilir.

Hisse senetleri Borsa’da işlem gören ortaklıkların senet değiştirme işlemleri ortakların çoğunluğunun kolaylıkla ulaşabileceği, bir ortaklık merkezi olmak üzere en az üç merkezde ve İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş.’nde yapılır.

Hisse senetleri Borsa’da işlem gören ortaklıklar kupür değişim işlemlerini; Takasbank A.Ş. tarafından beyan edilen miktar ve nominal değeri esas alarak Takasbank A.Ş.’nin beyanını müteakip 3 iş günü içinde değişime konu olacak kupürlerin teslimini beklemeksizin sonuçlandırırlar. Söz konusu kupürler ihraçcı adına saklamaya alınarak işlemi takip eden yılın sonuna kadar ihraçcıya teslim edilir. Takasbank A.Ş. beyan ile birlikte değişime konu olacak kupürlerin belge numaralarını ihtiva eden bilgileri manyetik ortamda ihraçcı kuruluşlara verir. Takasbank A.Ş. verdiği bu bilgiler ile sorumludur.
 

Ek Madde 1 - (Ek: Seri: I, No: 6 sayılı Tebliğ ile)

Ortaklıklar, hisse senetlerinin metin kısmında ve kuponlarında yer alan tanımlama alanındaki bilgiler için kodlama sistemini benimsediklerinde, Tebliğ'in 4 No'lu ekinde yer alan açıklamalara uymakla yükümlüdürler. Ancak, tanımlama alanında yer alan bilgilerin kodlanması ile ilgili olarak anılan ekte yapılan açıklamalara ilaveten, optik okumada kolaylık sağlamak amacıyla aşağıda belirtilen uygulamayı da ihtiyari olarak benimseyebilirler:

​

1 - Tanımlama alanındaki kodlanmış bilgilerin başlangıç ve bitiş noktalarını belirtmek üzere, bu alanın sol ve sağ başında yer alan bir harf büyüklüğündeki boşluklara, sırasıyla "<" ve ">" işareti konulabilir.

2 - Belirli bilgilerin kodlanmasına ayrılmış yerler arasında kalan boşluklarda "+" işareti kullanılabilir.

3 - Tanımlama alanı içinde, sermayeyi temsil eden paylar arasındaki grup farklılığını belirtmek amacıyla ayrılan bir harf büyüklüğündeki alanda, kodlama işareti olarak harf yerine rakamlar kullanılabilir. Bu durumda, A grubu paylar için 1'den başlamak üzere, gruplar için müteselsil numara verilecektir. 0 (sıfır), sermayeyi temsil eden paylar arasında grup farklılığı olmayan durumu belirttiğinden, herhangi bir grubu temsilen kullanılmamalıdır.

 

Temettü avansı ödemelerinde kâr payı kuponlarının kullanımı

Ek Madde 2 - (Ek: Seri: I, No: 28 sayılı Tebliğ ile)

Temettü avansı ödemeleri, ilgili yılın kâr payı kuponunun üzerine anonim ortaklık tarafından "(Yıl)/(Yıl İçinde Yapılan Kaçıncı Avans Ödemesi Olduğu) temettü avansı ödemesi yapılmıştır." şerhi düşülmek suretiyle yapılır.

Hisse senetleri Borsada işlem gören ve İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. tarafından saklanan hisse senetlerine yapılacak temettü avansı ödemelerinde herhangi bir şerh düşülmesine gerek yoktur. Anonim ortaklık, İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. tarafından manyetik ortamda beyan edilen hisse senedi miktarlarını ve nominal değerlerini esas almak suretiyle temettü avansı ödemelerini gerçekleştirir. Ancak, daha önce temettü avansı ödemesi İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. tarafından yapılan hisse senetlerinin, yatırımcılara fiziken teslim edilmesi halinde, teslimden önce kâr payı kuponuna söz konusu şerh İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş. tarafından düşülür.
Daha Önce Çıkarılmış Hisse Senetleri
 

Geçici Madde 1 -

Bu Tebliğ'in yürürlüğe girmesinden önce çıkarılmış ve bu Tebliğ hükümlerine uygun olmayan hisse senetleri 31.12.1992 tarihine kadar, bu Tebliğ hükümlerine uygun yeni hisse senetleri ile değiştirilmek zorundadır.

Ancak, bu Tebliğ'in yürürlük tarihi itibariyle ödenmiş veya çıkarılmış sermayeleri 1 milyar TL.'nın altında olan ortaklıklar tarafından çıkarılmış hisse senetleri ile kuponlarında kâr payı ve yeni pay alma kuponu olarak ikili bir ayırım yapılmış ve bu kuponlarının içerikleri bu Tebliğ'in 9 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında öngörülen kullanımı sağlayacak nitelikte olan hisse senetlerinde bu hüküm uygulanmaz.
 

Geçici Madde 2 -

Ortaklıklar, bu Tebliğ'in yürürlük tarihinden itibaren sermaye artırımı ve değiştirme gibi sebeplerle çıkaracakları ilk hisse senetlerinde, yeni pay alma kuponlarının numarasını 1 (bir)den başlatmak zorundadır.
 

Yürürlük
Madde 12 -

Bu Tebliğ, 1.9.1989 tarihinden itibaren çıkarılacak hisse senetleri için zorunlu olarak uygulanmak üzere, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

​

Ekler için tıklayınız.

​