İSTANBUL TAKAS VE SAKLAMA BANKASI A.Ş.’NİN MERKEZİ KARŞI TARAF FAALİYETLERİNİN CPMI-IOSCO FİNANSAL ALTYAPI KURULUŞLARI TEMEL PRENSİPLERİ’NE UYUMLU OLDUĞU VE BU KAPSAMDA NİTELİKLİ MERKEZİ KARŞI TARAF OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN SERMAYE PİYASASI KURULU DUYURUSU

 
(2016/10 sayılı SPK Haftalık Bülteni’nde yayımlanmıştır.)
 
Kurul’un 23/03/2016 tarih ve 10/328 sayılı Kararı:
 
SERMAYE PİYASASI KURULU’NDAN
 
6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’yla (Kanun); Finansal Altyapı Kuruluşlarından (FAK) Kurulumuz düzenlemeleri kapsamında bulunan merkezi karşı taraflar, merkezi takas kuruluşları, merkezi saklama kuruluşları ile veri depolama kuruluşlarına ilişkin hukuki altyapı oluşturulmuş, aynı Kanun’un Merkezi Takas Kuruluşlarını ve Merkezi Karşı Tarafları düzenleyen 77 ve 78 inci, Merkezi Saklama Kuruluşlarını düzenleyen 80 inci, Merkezi Kayıt Kuruluşu’nu düzenleyen 81 inci ve Veri Depolama Kuruluşlarını düzenleyen 87 nci maddeleri çerçevesinde Kurulumuza söz konusu kurum ve kuruluşlara ilişkin gözetim ve denetim yetkisi verilmiştir.

Uluslararası Ödemeler Bankası (Bank for International Settlements-BIS) bünyesinde ödeme sistemleri konusunda çalışmalarını sürdürmekte olan Ödemeler ve Piyasa Altyapıları Komitesi (Committee on Payments and Market Infrastructures-CPMI) ve Uluslararası  Menkul Kıymet Komisyonları Organizasyonu (IOSCO) tarafından; ödeme sistemleri, menkul  kıymet mutabakat sistemleri, merkezi karşı taraflar, merkezi saklama kuruluşları ve veri depolama kuruluşlarının da dâhil olduğu tüm FAK’lar için standartlar 2012 yılı içerisinde "Finansal Altyapı Kuruluşları için Temel Prensipler" (FAK Temel Prensipleri - Principles for Financial Market Infrastructures) başlığı altında yayımlanmıştır.

Kurul Karar Organı’nın 23.03.2016 tarih ve 10 sayılı toplantısında; Kurulumuz tarafından gerçekleştirilen gözetim faaliyetleri ile ulaşılması hedeflenen amaçların ve gözetim faaliyetlerinde izlenecek politikaların, ülkemizde faaliyet gösteren FAK’ların, ülkemiz finansal piyasalarının istikrarını ve piyasa katılımcılarının haklarının azami düzeyde korunabilmesini teminen Kurulumuzun; CPMI ve IOSCO tarafından ortak hazırlanan FAK Temel Prensiplerini kabul ettiğinin, nitekim Kurulumuzun 14.08.2013 tarih ve 28735 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. Merkezi Karşı Taraf  Yönetmeliği"nin söz konusu Prensiplere azami uyum gözetilerek hazırlandığının ve Kurulumuz  mevzuatının CPMI-IOSCO FAK Temel Prensiplerine uyumlu olduğunun ve Türkiye’de faaliyet gösteren ve ileride faaliyet gösterecek FAK’ların da söz konusu Prensiplere uyum konusunda azami dikkat ve özen göstermesi gerektiğinin kamuoyuna duyurulmasına karar verilmiştir.

Yukarıda ifade edilen ulusal düzenlemeler ve uluslararası uygulama ve standartlar dikkate alınarak Kurulumuzun FAK’lara ilişkin gerçekleştireceği gözetim faaliyetleri ile ilgili temel hedefi; "sermaye piyasalarının güvenli, kesintisiz, etkin ve verimli bir şekilde işlemesini sağlamak"tır.

Sermaye piyasalarında istikrarın sağlanması ve yatırımcılar açısından güvenli bir ortam oluşturulması açısından önem arz eden söz konusu hedefe ulaşabilmek amacıyla Kurulumuzun yürüttüğü temel politika ve faaliyetler aşağıda yer almaktadır.

 

• FAK’lara ilişkin günün koşullarına ve uluslararası standartlara uygun gerekli düzenlemeleri yapmak,

• FAK’ların ulusal ve uluslararası düzenleme ve standartlara uyumunu sağlamak üzere gözetimini yapmak,

• FAK’ların, CPMI-IOSCO tarafından hazırlanan "Finansal Altyapı Kuruluşlarına İlişkin Prensipler"e uyumlu şekilde faaliyet göstermelerini sağlamak,

• FAK’lara ilişkin faaliyetleri, finansal sistemin denetiminden sorumlu kurumlar, FAK’lar ve faydalanıcıları ile işbirliği içinde yürütmek.

 

Söz konusu temel politika ve faaliyetlerin dayanağı Kanun’un 128 inci maddesinde ifade edilmekte olup madde ile Kurul diğer görev ve yetkilerinin yanı sıra;

​

• Kanun ile kendisine verilen görevler ile bu Kanunun emrettiği uygulamaların yerine getirilmesini ve öngörülen neticelerin sağlanmasını teminen gerekli olan iş ve işlemleri yapmakla,

• Kamunun zamanında, yeterli ve doğru olarak aydınlatılmasını sağlamak amacıyla genel ve özel nitelikte kararlar almakla,

• Finansal istikrar ve ulusal veya uluslararası mevzuatın gereklerinin sağlanması amacıyla diğer finansal düzenleyici ve denetleyici kurumlarla her türlü iş birliğini yapmak ve bilgi  alışverişinde bulunmakla,

• Kurulun üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşlar, mali, iktisadi ve mesleki teşekküller ile Türkiye’nin doğrudan üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşların çalışmalarına katılmak, bu kuruluşlarla ortak projeler geliştirmek ve projelerine katkıda bulunmakla,

​

görevlendirilmiştir.

Ülkemizde merkezi takas kuruluşu olarak faaliyet gösteren ve belirli piyasalarda merkezi karşı taraf fonksiyonunu yürüten İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.’nin, Avrupa Birliği’ndeki takas üyelerine veya işlem platformlarına hizmet verebilmesi için Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi (ESMA) tarafından nitelikli MKT olarak tanınması amacıyla yürütülen çalışmalar halen devam etmektedir. Yukarıda yer alan çerçevede ve amaçlar doğrultusunda Kurul; Kanun kapsamında kendisine tabi FAK’ların gözetim ve denetimini etkin olarak sürdürmektedir. Bu kapsamda Türkiye finansal piyasalarında MKT olarak faaliyet gösteren Takasbank’ın gözetim ve denetimi de yapılmakta olup, Takasbank’ın MKT faaliyetlerinin CPMI-IOSCO FAK Temel Prensipleri’ne genel olarak uyumlu olduğu ve nitelikli MKT olarak değerlendirilmesinin uygun olacağı kanaatine ulaşılmıştır.

Kamuoyunun bilgisine sunulur.

​